Một đối tượng cộm cán bị lực lượng chức năng bắt giữ.
Ở các khu vực “chảo lửa” Sơn La, nạn buôn bán ma túy vẫn chưa ngớt nóng. Hậu quả khiến nhiều bản chỉ vỏn vẹn hơn chục nóc nhà nhưng tới sáu cặp vợ chồng mắc nghiện. Nhiều người mẹ ba con thì cả ba là nô lệ cho “nàng tiên nâu”. Dù lực lượng chức năng đã nỗ lực với nhiều chuyên án cam go, song tệ nạn này vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
“Xóm bản vắng lắm rồi”
Mặt phờ phạc, không còn nước mắt để khóc, giờ chị Lò Thị Xăm ở bản Phát, xã Lóng Sập (Mộc Châu, Sơn La) chỉ còn mong hai con “biết thương mẹ hơn”. Nỗi đau đè nặng lên vai người phụ nữ dân tộc Thái chăm chỉ xảy đến từ hơn chục năm trước, khi ma túy đã cướp mất chồng chị, rồi dần dần “rủ” hai cậu con trai chị vào những cơn mê đắm. “Năm 2000 chồng tôi nghiện nặng, từ đó anh ấy thường xuyên sang Lào làm thuê chỉ để được người ta cho ăn, cho thuốc hút. Năm 2010 thì mất luôn, may mắn được bà con bên đó đưa về bên này mai táng”, chị Xăm nghẹn ngào.
Chồng mất, chị Xăm dành tình yêu cho hai cậu con trai. Nhưng nỗi đau chẳng chịu buông tha khi cả hai cậu con trai là Hà Văn Hương và Hà Văn Hùng đều theo trào lưu của thanh niên trong bản, uống rượu, hút hàng trắng rồi trở nên nghiện ngập. Hùng đã bị đưa đi cai nghiện bắt buộc, còn Hương chịu sự quản thúc của địa phương, hằng ngày uống thuốc thay thế tại trạm y tế xã Lóng Sập. Hương là chàng trai biết thương mẹ, biết ăn năn và giờ chỉ mong sao cai dứt điểm để mẹ bớt khổ. Hương chia sẻ: “Đám bạn em đều bỏ học sớm, hút thuốc, giờ 10 thanh niên trong bản cùng tuổi phải đi cai nghiện bắt buộc. Trong bản, trong xã vắng thanh niên lắm rồi”.
Xác nhận lời của Hương, anh Lò Văn Đức, Trưởng công an xã Lóng Sập nêu ra những con số rợn người: Hiện trên địa bàn xã có 197 người nghiện, 32 người đang đi cai nghiện bắt buộc, 101 đối tượng đang thi hành án ở các trại giam, 32 đối tượng chấp hành xong án phạt tù về ma túy trở về địa phương… Anh Đức dẫn tôi đến bản Buốc Pát, cách trung tâm xã chừng 27 cây số đường mòn. Ập vào tôi là sự vắng vẻ, heo hút đến hoang lạnh, cũng bởi những cặp vợ chồng trẻ là sức sống của bản đều dính nghiện ngập, chẳng còn tâm trạng làm ăn, bỏ bê nương rẫy. Đứng dưới chân đồi, anh Đức bộc bạch: “Người chết, người đi cai, đi tù, không ít người vẫn tiếp tục sang Lào làm thuê lấy thuốc hút”.
Sự vắng vẻ, cô quạnh cũng diễn ra ở các xã lân cận là Chiềng Khừa, Mường Sang hay nhiều bản ở huyện Vân Hồ, Sốp Cộp, khi người nghiện, người đang chịu án phạt tù ở các trại giam đều rất cao. Nhiều bà mẹ nghẹn lòng trước ba, bốn đứa con đứt ruột đẻ ra cứ lê la mỗi đứa một góc nhà rồi chết dần chết mòn, từ đó những thân già phải cô đơn chăm nom các cháu. Bà Hoàng Thị Xiền, bản Khừa, xã Chiềng Khừa ôm đứa cháu khóc: “Chồng tôi mất rồi, hai thằng con cũng một chết một đi cai, nhà vắng quá nên tôi phải lên núi dắt hai con trâu về buộc ở đầu nhà cho đỡ buồn”.
Đánh mạnh liên tục
Lóng Sập là xã biên giới của huyện Mộc Châu, với gần 30 km đường biên giới giáp với Pa Háng-Huổi Liềng, huyện Sốp Bâu (CHDCND Lào). Đặc biệt cửa khẩu Lóng Sập tạo cơ chế mở cửa, thuận lợi cho việc buôn bán, nhưng cũng là điều kiện cho tội phạm ma túy hoạt động, người nghiện ma túy gia tăng. Nhiều người dân kiến nghị, phải “đánh” mạnh vào việc mua bán, thẩm lậu ma túy từ nước ngoài. Bởi khi chặn được nguồn cung, kết hợp với việc giáo dục, tuyên truyền phổ biến pháp luật, cai nghiện bắt buộc thì mới dần giảm được người mắc nghiện, tái nghiện và giảm bớt những hậu quả đau lòng.
Thế nhưng nhìn vào những con số cụ thể mà lực lượng trực tiếp đánh án cho thấy, số vụ và số người tham gia mua bán ma túy đang tăng. Theo thống kê, năm 2016 công an tỉnh Sơn La đã phát hiện và bắt giữ 860 vụ, 1.391 đối tượng phạm tội về ma túy, và chỉ mới sáu tháng đầu năm 2017 đã bắt giữ 551 vụ, 907 đối tượng phạm tội về ma túy. Tại huyện Mộc Châu, năm 2016 lực lượng công an bắt giữ tổng 130 vụ, 249 đối tượng; riêng sáu tháng đầu năm 2017 bắt giữ 111 vụ, 242 đối tượng.
Một trong những chuyên án lớn mà Bộ Công an chủ trì, công an Mộc Châu, Vân Hồ và nhiều đơn vị khác cùng phối hợp là Chuyên án 279LL. Trong sơ kết 5 giai đoạn của Chuyên án 279LL thống kê, lực lượng truy bắt đã năm lần đấu súng với các nhóm người Mông có vũ trang, thu tổng cộng hơn 400 bánh hê-rô-in, hàng chục nghìn viên ma túy tổng hợp, nhiều súng quân dụng. Ở giai đoạn 8 của chuyên án, ngày 22-7-2017 lực lượng chức năng đã bắt giữ Mùa A Hử (trú tại khu Pa Háng, huyện Sốp Bâu, Lào), thu giữ 28 bánh hê-rô-in, một khẩu súng. Khi mở rộng điều tra, chuyên án còn bắt giữ hai đối tượng là Tráng A Dếnh, Tráng Giống Dế, cùng trú tại bản Pu Nhan, xã Lóng Sập. Hay một chuyên án khác, ngày 2-7-2017, tại khu vực Bản Thín, huyện Vân Hồ, Công an tỉnh Sơn La đã bắt quả tang bốn đối tượng đang vận chuyển trái phép chất ma túy, thu giữ 40 bánh hê-rô-in, một xe ô-tô, hai xe máy cùng một số tang vật khác.
Là người gần địa bàn, anh Lò Văn Đức - Trưởng công an xã Lóng Sập cho hay: “Đã đánh rồi, nhưng chưa lui được vì đây là vấn đề phức tạp và cần phải đánh mạnh hơn nữa. Đánh cho chúng sợ, chúng phải xẹp xuống không dám manh động nữa”. Nêu ra những khó khăn của công tác này, Thiếu tá Trần Nam Hưng, Phó đồn trưởng Đồn biên phòng Cửa khẩu Lóng Sập cho biết: “Các đối tượng có đường dây, liên kết làm ăn khép kín từ nội địa đến khu vực biên giới, và từ khu vực biên giới ra ngoại biên, nên khó khăn cho công tác trinh sát, nắm tình hình”.
Không tiếp tay cho tội phạm
Không ít lần điều tra, bám địa bàn, tìm hiểu các chuyên án đánh vào đối tượng mua bán ma túy, chúng tôi đã ghi nhận những hình ảnh tiêu điều của nhiều bản làng bị bão ma túy quét qua. Điều dễ thấy, do đời sống bà con lạc hậu, kinh tế chưa phát triển, dễ bị kẻ xấu mua chuộc, lợi dụng dẫn đến trở thành kẻ tiếp tay, thậm chí trở thành mắt xích trong đường dây của chúng, trực tiếp thực hiện hành vi phạm pháp. Xét đến cùng, như nhiều người ở vùng chảo lửa thừa nhận, ma túy có thể mang đến giàu sang cho một số đối tượng, nhưng không làm người dân đổi đời vì khói ma túy đã thiêu đốt biết bao tổ ấm.
Trung tá Tạ Văn Tuệ, Phó đội trưởng CSĐTTP về kinh tế và ma túy (Công an Mộc Châu) khuyến nghị: Bà con không nên tiếp tay cho tội phạm, tàng trữ trái phép ma túy. Bởi hậu quả không chỉ người phạm tội chịu lao tù, mà hành vi ấy còn gieo rắc cái chết trắng cho bà con các xóm bản. Trong quá trình “đánh án”, Trung tá Tạ Văn Tuệ từng tham gia nhiều trận đánh khốc liệt, có nhóm lên đến 60 đối tượng. Khi mang hàng di chuyển, bọn chúng vô cùng manh động, trong đêm tối sẵn sàng dùng súng, bắn loạn xạ hòng thoát thân mà chỉ sơ sểnh một chút là lực lượng chức năng chịu tổn thất. Điển hình như trận đánh ngày 19-7-2014 tại Thung Cuông (huyện Vân Hồ), 25 đối tượng vận chuyển ma túy bị lực lượng chức năng phục kích, điên cuồng xả súng bắn trả và tháo chạy. Đại úy Lường Phát Chiêm, chiến sĩ công an Sơn La đã hy sinh, Thiếu úy Nguyễn Mạnh Hà bị thương nặng.
Con đường từ Mộc Châu vào cửa khẩu Lóng Sập, hay những ngọn đồi xanh của xã Lóng Luông vào ban ngày khá yên tĩnh. “Yên thế thôi, nhưng đêm đến kẻ buôn hàng trắng hoạt động mạnh lắm”, bà Lò My Sàng, một người có con đi tù vì ma túy thổn thức. Mong sao, sự bình yên được trả lại nguyên vẹn cho những bản làng không chỉ ở Mộc Châu, Vân Hồ mà khắp các bản làng, khi những điểm nóng ma túy hạ nhiệt.
Chị Xăm (ngồi giữa) cạn nước mắt vì chồng con nghiện ngập.
Xã Chiềng Sơn là một trong những địa bàn “nóng” tiếp giáp với nước bạn Lào, xã Lóng Luông (huyện Vân Hồ, Sơn La) và Hang Kia - Pà Cò (huyện Mai Châu, Hòa Bình), tạo thành vùng lõm ma túy mà những người đánh án gọi là “chảo lửa”. Nguồn ma túy từ khu “Tam giác vàng” chuyển qua nhiều tỉnh của Lào, đến Hủa Phăn rồi đóng gói chuyển qua biên giới vào Việt Nam tập kết tại Lóng Luông, hoặc tiếp tục vận chuyển về xã Hang Kia - Pà Cò, chia ra tiêu thụ ở nội địa hoặc đưa sang nước thứ ba, thứ tư.
Theo NGUYỄN VĂN HỌC/ nhandan.com.vn