Liệt mặt, méo miệng, Đông y gọi là liệt dây thần kinh VII ngoại vi là chứng bệnh do nhiều nguyên nhân gây nên.
Bệnh có ba chứng trạng chủ yếu là: phong hàn, phong nhiệt và huyết ứ… Nguyên nhân do cảm nhiễm phong hàn, phong nhiệt hoặc do chấn thương làm bế tắc sự vận hành của kinh mạch gây ra méo miệng, mắt nhắm không kín, khó nói, khó nhai, mất vị giác, nhân trung lệch sang bên lành, cơ bên liệt co cứng hay teo nhẽo… Trong Đông y có nhiều phương pháp trị liệu khác nhau như điều trị nội khoa (dùng thuốc) và không dùng thuốc: châm cứu, vật lý trị liệu, cấy chỉ… Bên cạnh đó, người bệnh có thể tự xoa bóp bấm huyệt để hỗ trợ điều trị, xin giới thiệu để bạn đọc tham khảo và áp dụng.
Phương pháp miết, xoa bóp: Người bệnh ngồi thả lỏng người trên ghế hoặc nằm thoải mái dùng ngón tay trỏ miết từ huyệt toản trúc xuống nghinh hương 10 lần. Sau đó miết từ huyệt toản trúc đến ty trúc không 10 lần. Tiếp theo miết từ thừa tương qua hạ địa thương qua giảo cơ rồi đến địa thương đến huyệt quyền liêu 20 lần. Kế tiếp dùng 5 đầu ngón tay và lòng bàn tay thả lỏng day, xoa nhẹ nhàng toàn bộ bên liệt theo chiều kim đồng hồ từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài và ngược lại.
Một số huyệt vị cần tác động trong điều trị liệt mặt, méo miệng.
Phương pháp đẩy: Người bệnh ngồi thả lỏng người trên ghế lấy đường giữa mặt làm danh giới, tay bên nào thì đặt vào mặt bên đó. Ví dụ, nếu người bệnh bị liệt mặt bên trái thì gốc của bàn tay trái để dưới huyệt thừa tương, năm đầu ngón tay phải để vào đường thẳng chia đôi mặt phía trên huyệt ấn đường. Nhẹ nhàng vừa đẩy vừa miết bàn tay trái cho tới khi gốc bàn tay gặp đường giữa trên trán. Song song với động tác trên cũng miết nhẹ bàn tay phải cho tới khi gặp huyệt thừa tương từ 20 -30 lần.
Bấm huyệt: Bệnh nhân ngồi trước gương dùng ngón tay cái làm trụ, bốn ngón còn lại làm nền lần lượt bấm các huỵệt: Tình minh, ấn đường, toản trúc, ngư yêu, ty trúc không, đồng tử liêu, nghinh hương, hạ quan, giáp xa, quyền liêu, địa thương, thái dương, phong trì, ế phong, giảo cơ, hạ địa thương, thừa tương. Mỗi huyệt day bấm 2 phút, động tác nhẹ nhàng chậm và thấm sâu.
Phương pháp vận động: Bệnh nhân ngồi thả lỏng người, hai ngón cái giữ chặt khe góc hàm phía dưới huyệt quyền liêu những ngón tay còn lại có thể đan vào nhau để dưới hàm hay ôm lên đầu rồi từ từ há miệng ngáp 10 cái hoặc hơn. Phương pháp này mới tập có thể hơi đau cơ hàm nhưng rất tốt cho việc điều chỉnh sự chảy xệ teo nhẽo của cơ mặt. Tiếp theo bệnh nhân khép chặt môi rồi từ từ lấy hơi thổi đầy lên miệng, rồi tự điều chỉnh cho hơi chạy vòng quanh miệng, thỉnh thoảng ép hẳn hơi về bên liệt làm động tác này trong 10 phút. Ngoài ra hằng ngày người bệnh tự phát âm ba chữ: O, U, I càng nhiều càng tốt và kết hợp tập ăn uống bằng bên liệt, nhai kẹo cao su bên liệt để kích thích thần kinh cơ.
Lương y: Vũ Quốc Trung
Theo suckhoedoisong.vn