Ngày nay, khi tuổi thọ của con người ngày càng cao thì số người mắc bệnh suy giảm trí nhớ cũng tăng theo nhưng trong nhiều năm qua, chưa có một loại thuốc nào được phát hiện để cải thiện hay ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh.
Tuy nhiên, các nhà khoa học Đức mới đây đã tìm ra tác dụng mới của thuốc trị bệnh đái tháo đường có khả năng “cài số lùi” cho bệnh lý nan giải này, mở ra hy vọng cho hàng triệu bệnh nhân trên toàn thế giới.
Từ ý tưởng chữa bệnh
Hiện nay, chỉ tính riêng ở Đức đã có 1,6 triệu người bị bệnh suy giảm trí nhớ, 2/3 trong số ấy mắc bệnh Alzheimer. Ở Việt Nam, theo số liệu thống kê của Viện Lão khoa thì tỷ lệ người mắc bệnh sa sút trí tuệ ở cộng đồng chiếm gần 10%. Con số này đang ngày càng gia tăng vì sự gia tăng tuổi thọ.
Alzheimer thường xảy ra sau tuổi 60 với biểu hiện suy giảm dần trí nhớ, giảm sự định hướng và ngôn ngữ, cảm giác bất lực thường xuyên, và cuối cùng nhân cách cũng thay đổi. Tuy có nhiều loại thuốc giảm được triệu chứng cho bệnh, nhưng không có loại thuốc nào hãm hay dừng được sự tiến triển của quá trình hủy hoại thần kinh não.
Từ dịch tễ bệnh học trên thế giới, giáo sư sinh lý học thần kinh Christian Hölscher, trưởng nhóm các nhà nghiên cứu Đức, Anh, Hoa Kỳ cho biết, những người mắc bệnh đái tháo đường týp 2 thường mắc kèm bệnh Alzheimer. Từ đó, ông luôn theo dõi và ngày càng phát hiện nhiều hơn sự tương đồng giữa hai bệnh này và tự hỏi liệu Alzheimer có phải là một loại như bệnh đái tháo đường của não bộ?
Suy nghĩ này đã hé lộ cho ông một ý tưởng: Có thể chữa trị hai bệnh theo một cách giống nhau chăng? Chẳng hạn insulin không chỉ là hoạt chất điều khiển mức đường trong máu mà còn là yếu tố tăng trưởng quan trọng trong não bộ. Và lẽ ra những tế bào thần kinh trong não phải sống lâu như cơ thể người. Nếu chúng nhận được quá ít tín hiệu từ các yếu tố tăng trưởng như insulin thì chúng sẽ như con tàu không có thuyền trưởng và đến lúc nào đó nó sẽ phải đắm nên chúng cần “người chỉ huy”. Đây chính là triple-receptor-agonist, một hormon nhân tạo nhằm điều khiển insulin để chữa trị bệnh đái tháo đường.
Các chất ức chế trong não gây bệnh Alzheimer.
Đến thí nghiệm đầu tiên
Các nhà nghiên cứu Đức đã sử dụng chuột có gene biến đổi mang những dấu hiệu đặc trưng của bệnh Alzheimer và cho điều trị bằng hoạt chất vừa mới tìm ra có trong thuốc trị đái tháo đường thế hệ mới, nhóm triple receptor. Cuối cùng, khi thử các con vật này trên test trí nhớ là Waterlabyrinth - mê cung nước thì chúng tỏ ra còn khỏe hơn hẳn, đến đích nhanh gấp đôi nhóm đối chứng. Trong quá trình chữa trị, những viêm đặc trưng và các lắng đọng ở não bộ của những con chuột bị bệnh không chỉ giảm đi mà còn kích hoạt được cả sự tăng trưởng các tế bào thần kinh. Thí nghiệm về hoạt chất của thuốc đã thành công trên chuột và các nhà khoa học tự tin thực hiện trên người. Hiện nay, thử nghiệm đã được thực hiện tại Đan Mạch, Anh với hơn 200 người tham gia và đã đạt những kết quả như mong đợi.
Và kết quả khả quan
Theo GS. Hölscher, ở Đan Mạch đã có 14 bệnh nhân Alzheimer tham gia thử nghiệm thuốc cho thấy hoạt động não không giảm sút, thậm chí ở một số người, hoạt động này còn gia tăng. Điều đó hết sức có ý nghĩa với nghiên cứu và với bản thân người bệnh. Ở London và những bệnh viện khác ở Anh, hiện có 200 bệnh nhân Alzheimer đang tham gia một khảo cứu lâm sàng. Mỗi ngày họ được tiêm một mũi với một hoạt chất tương tự chất trên thí nghiệm với chuột của GS. Hölscher. Ở CHLB Đức hiện còn chưa có những thử nghiệm tương tự. Thí nghiệm ở Anh sẽ kéo dài đến năm 2019.
Nếu nó thành công thì sự phát triển sẽ như vũ bão bởi lẽ đã làm thử nghiệm về độ an toàn của hoạt chất. GS. Doug Brown, Giám đốc nghiên cứu thuộc Hội Alzheimer Anh quốc cho biết, ông nhận thấy tính ưu việt lớn của thuốc đái tháo đường đối với chứng suy giảm trí nhớ. Chuyên gia Alzheimer Grimmer cũng hết sức lạc quan: Còn có nhiều hoạt chất đầy hứa hẹn khác nữa để thử nghiệm lâm sàng. Đặc biệt là hai chất kháng thể mà chúng trực tiếp tấn công những lắng đọng đặc trưng cho bệnh Alzheimer và trong một, hai năm tới sẽ cho thấy rõ ràng hơn về liệu pháp mới để ngăn cản Alzheimer.
Mặc dù thành công của hoạt chất này với người bệnh suy giảm trí nhớ còn khiêm tốn nhưng đã mở ra hy vọng lớn cho nhiều người vì đến nay hàng triệu bệnh nhân vẫn chưa có thuốc chữa bệnh mà chỉ cải thiện triệu chứng kết hợp với thay đổi lối sống nhằm trì hoãn sự đãng trí, quên lãng...
Theo Ngụy Hữu Tâm/suckhoedoisong.vn