Không để bệnh nhân rơi vào cảnh tàn phế suốt đời vì ung thư xương, mới đây, các bác sĩ của Trung tâm Phẫu thuật khớp và Y học thể thao, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh, Hà Nội đã thay thế thành công một bên cánh chậu cùng khớp háng cho một bệnh nhân nam bằng vật liệu titan. Đây là lần đầu tiên phương pháp phẫu thuật này được thực hiện ở Việt Nam.
Các bác sĩ lên kế hoạch phẫu thuật trước mổ bằng công nghệ 3D.
Quyết định táo bạo giữ đôi chân cho người bệnh
Ông Thân Đức T. (57 tuổi, ở Bắc Giang) phát hiện bị ung thư (sarcom) xương cánh chậu trái, xâm lấn một nửa xương chậu và phần ổ cối của khớp háng bảy tháng nay. Tại đây, ông đã được điều trị hóa chất ba đợt và sau đó các bác sĩ khuyên ông nên phẫu thuật để lấy bỏ khối u, tăng cơ hội sống. Nhưng điều đó với phương pháp tại Việt Nam có nghĩa ông sẽ tàn phế suốt đời.
Mang theo nhiều nỗi lo lắng và cả hy vọng, ông T. tiếp tục tìm kiếm cơ hội cho căn bệnh của mình. Tại trung tâm Phẫu thuật khớp và Y học thể thao, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh, Hà Nội, ông T. đã được GS, TS Trần Trung Dũng trực tiếp thăm khám.
GS Dũng cho biết, đây là một trường hợp rất khó bởi khối u của bệnh nhân có kích thước lớn, xâm lấn phá hủy nhiều tổ chức xung quanh, lại nằm ở vùng có cấu trúc giải phẫu phức tạp là xương chậu. Cánh chậu không chỉ có chức năng truyền tải trọng lực cơ thể thông qua khớp háng, mà còn tham gia bao bọc, bảo vệ rất nhiều cấu trúc nội tạng, thần kinh, mạch máu và gân cơ. Loại bỏ u tức là loại bỏ một phần khung chậu, do đó sẽ khiến chức năng nằm, ngồi, đi lại và sinh hoạt của bệnh nhân bị ảnh hưởng vô cùng nặng nề.
Sử dụng robot Pheno Artis dựng hình ảnh ba chiều bệnh nhân trong mổ.
Sau khi hội chẩn cùng với các chuyên khoa Ung bướu, Phẫu thuật mạch máu, Gây mê hồi sức; GS Trần Trung Dũng cùng các bác sĩ của trung tâm Phẫu thuật khớp và Y học thể thao đã quyết định sẽ vừa phẫu thuật lấy bỏ phần xương chậu có u, vừa thay thế cho bệnh nhân xương chậu và khớp háng nhân tạo mới.
Trong thời gian hai tuần sau quyết định quan trọng, ông T. được điều trị hóa chất đợt thứ 4. Cũng trong thời gian đó, các chuyên gia đã ngày đêm nghiên cứu, sản xuất, tìm ra phương án thay thế phần xương chậu bị lấy bỏ của bệnh nhân.
Để thực hiện phẫu thuật này, đầu tiên các bác sĩ quét lại mô hình ba chiều vùng khung chậu của bệnh nhân. Từ đó, lên kế hoạch cho cuộc phẫu thuật như diện cắt u làm sao cho đủ triệt căn mà vẫn bảo tồn các điểm bám gân, cơ; cũng như kế hoạch thay thế phần xương khuyết hổng.
Sau khi đã có dữ liệu số hóa ba chiều, các bác sĩ phối hợp cùng với các kỹ sư thiết kế tạo và in ra xương chậu nhân tạo thay thế được làm bằng hợp kim titan với hình dáng, chức năng gần như tương tự xương của bệnh nhân. Ưu điểm của phương pháp này là tạo ra phần thay thế xương chậu giống với xương chậu của bệnh nhân về mặt hình thể, đồng thời sử dụng chất liệu hợp kim titan có khả năng chịu lực, đàn hồi tốt, và phục hồi lại được nguyên vẹn điểm bám các khối cơ xung quanh xương chậu.
GS Trần Trung Dũng cho biết, các bác sĩ tự tin thực hiện ca phẫu thuật này vì có đủ điều kiện về máy móc, nhân lực làm chủ kỹ thuật cao với hệ thống phòng mổ hybrid OR1 hiện đại hàng đầu thế giới. Ca phẫu thuật thành công không chỉ nhờ công sức của các bác sĩ trực tiếp phẫu thuật mà còn là sự góp sức của nhiều ê-kíp khác như ê-kíp điều trị hóa chất, phục hồi chức năng…
Sau 12 giờ phẫu thuật, bệnh nhân đã có thể tập vận động
Ca phẫu thuật được thực hiện trong phòng mổ hybrid với hệ thống robot Pheno Artist và hệ thống hình ảnh dẫn đường hỗ trợ định vị, dựng hình 3D trực tiếp trong phẫu thuật để tính toán các mốc đặt xương, giúp việc tính toán các góc nghiêng loại bỏ u và đặt xương chậu nhân tạo chính xác.
U xương được cắt bỏ cùng các mô hình 3D dùng trong phẫu thuật.
Với sự chuẩn bị kỹ càng, ca phẫu thuật với sự góp mặt của ê-kíp 15 bác sĩ và các chuyên gia đã diễn ra an toàn và thuận lợi. Các bác sĩ đã lấy bỏ thành công khối u xương và ghép hoàn thiện phần xương chậu cùng khớp háng nhân tạo cho bệnh nhân.
"Điều đáng để nói ở ca phẫu thuật này là trong toàn bộ quá trình mổ, các bác sĩ đã bảo toàn nguyên vẹn được tất cả các cấu trúc mạch máu, thần kinh cùng điểm bám gân cơ đi qua vùng khung chậu. Toàn bộ ca mổ bệnh nhân chỉ mất tổng cộng gần 900 ml máu, trong khi các phẫu thuật tương tự thế này trên thế giới lượng máu mất trung bình là từ 1200 - 1500 ml", BS Dũng cho hay.
Với sự hỗ trợ từ các chuyên gia gây mê hồi sức, ngay sau mổ 12 giờ, bệnh nhân T. đã có thể tự ngồi dậy và tập vận động chân tại chỗ mà không hề có sự đau đớn, khó chịu nào cả. Dự kiến với mức độ tập như hiện nay, thì chỉ trong vòng vài ngày tới ông T. đã có thể tập đứng và đi lại với các dụng cụ hỗ trợ.
Bệnh nhân tập ngồi sau mổ 12 giờ đồng hồ.
Để đạt được kết quả đầy khả quan này, tất cả là nhờ sự phối hợp ăn ý giữa các chuyên khoa, cũng như sự chuẩn bị phương án đầy đủ, kỹ càng của các bác sĩ và chuyên gia. Ca phẫu thuật cũng có thấy tầm quan trọng ngày càng lớn của công nghệ hình ảnh và chất liệu trong những bước tiến của y học hiện đại giúp cho con người nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và chất lượng sống của bệnh nhân.
Đến nay theo thống kê, phẫu thuật loại bỏ u xương chậu và thay thế bằng xương nhân tạo mới chỉ được thực hiện ở một số quốc gia có nền y học tiên tiến, như ở châu Á có Nhật Bản, Trung Quốc và Ấn Độ.
Việc ứng dụng những công nghệ tiến bộ và triển khai những phương pháp mới đầy hiệu quả như phẫu thuật này tại Việt Nam sẽ mở ra thêm nhiều hy vọng mới đối với bệnh nhân mắc các bệnh lý ung thư xương trong nước. Thay vì phải lựa chọn các giải pháp có tính tàn phá như cắt cụt, tháo bỏ khớp háng,.. khiến bệnh nhân chịu cảnh tàn phế vĩnh viễn trước đây, hiện nay các bác sĩ ở Việt Nam đã hoàn toàn có thể đưa ra nhiều giải pháp thay thế với tính hiệu quả cao cùng giá thành hợp lý.
Trước đó, GS, TS Trần Trung Dũng cùng ê-kíp các bác sĩ Trung tâm Phẫu thuật khớp - Y học thể thao đã thực hiện thành công nhiều ca thay khớp, ghép xương phức tạp cho bệnh nhân bị ung thư xương, xương khớp hư hỏng do tai nạn hay thoái hóa khớp giúp bảo toàn chi thể, hồi sinh vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Theo LAM NGỌC/nhandan.com.vn – Ngày 14/1/2021
https://nhandan.com.vn/tin-tuc-y-te/lan-dau-tien-viet-nam-thay-xuong-chau-nhan-tao-bang-titan-thanh-cong-631727/