Giám sát và phản biện xã hội là nhiệm vụ quan trọng của MTTQ. Thực hiện quyết định 2017 và 2018 của Bộ Chính trị, thời gian qua MTTQ các cấp trên địa bàn tỉnh luôn phát huy vai trò của mình trong hoạt động giám sát và phản biện xã hội trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần phát huy dân chủ trong xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh.
Cùng với việc phát huy dân chủ, đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp trong tỉnh đã triển khai toàn diện và ngày càng nâng cao chất lượng hiệu quả việc giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch vững mạnh. Qua đó, phát huy vai trò là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân, xây dựng và củng cố khối Đại đoàn kết dân tộc, tạo động lực thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh.
Nhằm góp phần thực hiện tốt dân chủ công bằng trong thực hiện mọi chính sách của Đảng và Nhà nước tại địa phương, năm 2023, UBMT Tổ quốc phường Tiền Châu, thành phố Phúc Yên đã chọn các nội dung giám sát đó là: Giám sát công trình xây dựng khu thiết chế văn hóa Tổ dân phố Kim Xuyên; Giám sát việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và Đảng viên năm 2023 và Giám sát chương trình hành động của Đại biểu HĐND phường nhiệm kỳ 2021-2026. Để hoạt động giám đạt hiệu quả, UBMT Tổ quốc phường đã có những giải pháp và kế hoạch giám sát cụ thể cho từng lĩnh vực.
Năm 2023, Tổ dân phố Kim Xuyên, phường Tiền Châu được chọn xây dựng Làng văn hóa Kiểu mẫu của thành phố Phúc Yên. Hiện tại, tổ dân phố đang đẩy nhanh tiến độ của các hạng mục trong tiêu chí xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu. Khu Liên hợp thể thao và nhà văn hóa được xem là công trình trọng điểm đang được tổ dân phố gấp rút thi công để hoàn thiện theo đúng kế hoạch đề ra.
Để công trình đảm bảo theo đúng tiến độ và chất lượng, MTTQ phường đã thành lập một đoàn giám sát gồm 7 thành viên thường xuyên xuống tận công trình để giám sát, chỉ đạo tổ dân phố và đơn vị thi công đảm bảo đúng tiến độ, đồng thời rút kinh nghiệm và điều chỉnh những hạn chế.
Hầu hết người dân trong tổ dân phố Kim Xuyên, phường Tiền Châu đều cảm thấy phấn khởi khi Tổ dân phố của mình được chọn để xây dựng Làng văn hóa kiểu mẫu. Họ rất mong chờ đến ngày Khu liên hợp thể thao và nhà văn hóa hoàn thành đưa vào sử dụng. Hy vọng với việc thường xuyên giám sát và góp ý của Ban giám sát cộng động, công trình sớm được hoàn thành và đi vào sử dụng, đáp ứng mong mỏi của bà con.
Qua hơn 5 năm thực hiện, hoạt động giám sát của MTTQ các cấp ngày càng chặt chẽ theo hướng nâng cao chất lượng. Nôi dung giám sát thường tập trung vào những vấn đề nóng, bức xúc được Nhân dân quan tâm như: Quy trình bình xét hộ nghèo; xây dựng nhà Đại đoàn kết cho các hộ nghèo; việc quản lý thu chi các nguồn quỹ do dân đóng góp; việc thực hiện pháp luật trong vệ sinh an toàn thực phẩm, các công trình đầu tư cộng đồng; giám sát về tình hình trả nợ xây dựng cơ bẩn, giải quyết kiến nghị của cử tri; giám sát việc thực hiện chính sách hỗ trợ người dân gặp khó do đại dịch Covid...
Từ năm 2017 đến nay, MTTQ tỉnh Vĩnh Phúc đã chủ trì tổ chức 16 cuộc giám sát, phối hợp tham gia 164 cuộc giám sát về thực hiện chính sách pháp luật ở tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Đối với cấp huyện, Ủy ban MTTQ các huyện, thành phố đã thành lập, chủ trì 122 cuộc giám sát, phối hợp tham gia giám sát 205 cuộc; Các lĩnh vực giám sát đều được lựa chọn từ những vấn đề được đông đảo Nhân dân quan tâm, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan có liên quan để tránh chồng chéo, trùng lặp về nội dung, đối tượng, địa điểm, thời gian giám sát.
Từ năm 2017 đến nay, công tác giám sát và phản biện xã hội đã trở thành một kênh quan trọng để góp phần nâng cao năng lực của Đảng, hiệu lực hiệu quả hoạt động quản lý, điều hành của chính quyền và tạo sự đồng thuận của xã hội.
Ở nhiều nơi, hoạt động giám sát của MTTQ đã tạo được dấu ấn tốt trong Nhân dân, điển hình là MTTQ các cấp trên địa bàn huyện Lập Thạch. MTTQ các cấp của huyện đã thực hiện việc giám sát, phản biện xã hội thông qua nhiều kênh như: Thành lập tổ, đoàn giám sát thông qua hoạt động của Ban Thanh tra Nhân dân, Ban Giám sát đầu tư cộng đồng; phản biện trực tiếp các chủ đề , lĩnh vực nóng của huyện. Thông qua đó, nhiều vấn đề phức tạp, hạn chế cần được khắc phục của chính quyền, cơ quan, đơn vị được sửa đổi nhằm mang lại hiệu quả cao hơn khi triển khai, áp dụng vào thực tế.
Hằng năm, MTTQ cấp huyện, cấp xã cũng đã tham mưu với cấp ủy và thống nhất với chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội cùng cấp, xây dựng và triển khai kế hoạch giám sát đảm bảo đồng bộ, thống nhất và đạt hiệu quả. Để hoạt động giám sát phát huy hiệu quả cao, góp phần vào xây dựng Đảng, chính quyền và phục vụ tốt lợi ích của Nhân dân thì việc giám sát về phẩm chất đạo đức đảng viên cũng là nội dung quan trọng được Ban Thanh tra Nhân dân các xã, thị trấn tập trung thực hiện. Qua đó, đã góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm trong rèn luyện đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên.
Cùng với đó, việc giám sát hỗ trợ các chế độ chính sách cho các hộ nghèo, người có công với cách mạng cũng đã được thực hiện tốt. Các công trình xây dựng phục vụ nhu cầu dân sinh và xây dựng nông thôn mới cũng được MTTQ các cấp giám sát chặt chẽ đảm bảo chất lượng, đúng tiến độ.
Thực hiện công tác giám sát sẽ làm người dân ngày càng tin tưởng hơn vào chính quyền và ngày càng có ý thức đóng góp tốt hơn. Từ khi tiến hành xây dựng nông thôn mới, vấn đề huy động sức dân đóng góp xây dựng các công trình ngày càng được đẩy mạnh.
Cùng với Ban Thanh tra Nhân dân, hoạt động hiệu quả của Ban giám sát cộng đồng là cơ sở quan trọng để các địa phương vận động và huy động sức dân tham gia xây dựng Nông thôn mới. Ở các địa phương trên địa bàn huyện Lập Thạch, nhiều công trình đường giao thông liên thôn, liên xã được thực hiện với hình thức nhà nước và Nhân dân cùng làm hoặc là vận động huy động sức dân đóng góp.
Đối với công tác phản biện, MTTQ các cấp trong tỉnh Vĩnh Phúc thực hiện hiệu quả việc tham gia góp ý, phản biện dự thảo các chủ trương, đường lối của Đảng, các chính sách liên quan đến quyền và lợi ích của Nhân dân.
Từ năm 2017 đến nay, Ủy ban MTTQ tỉnh Vĩnh Phúc đã chủ trì tổ chức 17 hội nghị phản biện xã hội, phản biện hình thức gửi dự thảo văn bản 85; Ủy ban MTTQ cấp huyện 79 hội nghị, phản biện hình thức gửi dự thảo văn bản 110; cấp xã 510 hội nghị, phản biện hình thức gửi dự thảo văn bản 296.
Thực tế đã có nhiều ý kiến phản biện xã hội đã phát huy được hiệu quả, giúp cho cấp ủy, chính quyền quyết định được những vấn đề quan trọng lãnh đạo, điều hành. Từ đó, tạo được sự đồng thuận, niềm tin của Nhân dân đối với chính quyền địa phương.
Theo Ủy ban MTTQ tỉnh Vĩnh Phúc, trong quá trình triển khai các nội dung giám sát, phản biện đã huy động được sự tham gia của các ngành liên quan. Qua đó, góp phần xây dựng và thực hiện đúng các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chủ trương kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của địa phương được Nhân dân theo dõi và đồng tình ủng hộ quá trình triển khai các hoạt động giám sát của MTTQ. Quan trọng hơn là việc thực hiện giám sát phản biện đã góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công dân, giúp cơ quan có thẩm quyền hoạch định, thực thi hiệu quả hơn chính sách pháp luật cũng như việc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân.
Thời gian qua, tuy còn nhiều khó khăn trong thực hiện chức năng này, song thông qua hoạt động giám sát và phản biện xã hội của mình, MTTQ các cấp đã tạo được sự tin tưởng của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương. Từ đó góp phần nâng cao vai trò, vị thế, hình ảnh của MTTQ Việt Nam các cấp cũng như các tổ chức đoàn thể chính trị- xã hội trong lòng Nhân dân.
Mai Hương