Lễ hội Xuống đồng (hay còn gọi là Lễ hội Lồng Tồng) là nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Cao Lan, xã Quang Yên, huyện Sông Lô cầu mong một năm mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt bội thu, cầu cho người người khỏe mạnh, sung túc, đầm ấm. Đây cũng là một hoạt động vui chơi giải trí đầu Xuân tạo không khí vui tươi phấn khởi cho nhân dân nhằm bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa độc đáo mang tính cộng đồng của đồng bào dân tộc Cao Lan.
Lễ hội Xuống đồng từ bao đời nay đã trở thành nét sinh hoạt cộng đồng đặc sắc của người Cao Lan ở đây. Đã thành tục lệ, sau những ngày vui Xuân, người Cao Lan ở Quang Yên lại tất bật chuẩn bị một mùa sản xuất mới, các thôn bản người Cao Lan lại nhộn nhịp chuẩn bị Lễ hội xuống đồng để cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi.
Từ vài ngày trước lễ hội, các cụ cao niên trong xã đã tổ chức họp bàn, phân công những công việc chính chuẩn bị cho ngày hội. Thanh niên trai trẻ thì chuẩn bị trang phục, giầy dép, các thiếu nữ thì ríu rít rủ nhau ngồi khâu Còn, đan Yến (để đá cầu) và làm bánh, thức ăn phục vụ lễ hội.
Theo nghi lễ hằng năm, Lễ hội Xuống đồng được bà con người Cao Lan sinh sống ở 4 thôn Đồng Dạ, Đồng Găng, Đồng Dong và Xóm Mới tổ chức từ ngày 10 đến 16 tháng Giêng âm lịch. Nội dung tổ chức gồm hai phần lễ và hội. Ở phần lễ có lễ trình, dâng hương, cúng cầu mùa. Phần hội có chương trình giao lưu văn nghệ, xuống đồng, và còn có các trò chơi dân gian: ném còn, chọi gà, đi cà kheo, kéo co, bóng chuyền...
Thông qua những hoạt động tập thể này, tạo cho bà con Nhân dân, du khách đến với lễ hội có những giây phút thư giãn, thoải mái để bắt đầu cho một mùa Xuân mới, với nhiều kỳ vọng mới.
Việc phục dựng, duy trì và bảo tồn bản sắc của dân tộc Cao Lan thông qua Lễ hội Xuống đồng không chỉ góp phần bảo tồn những giá trị văn hóa, mà qua đó còn nâng cao ý thức của người dân trong việc tự gìn giữ, bảo vệ những di sản văn hóa của dân tộc mình.
Lễ hội xuống đồng đã mang đến luồng không khí vui tươi, tạo hứng khởi cho người dân trước khi bước vào vụ sản xuất mới. Thông qua lễ hội góp phần gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa bản địa độc đáo của đồng bào dân tộc Cao Lan, thắt chặt tình đoàn kết trong nhân dân. Đây cũng là lợi thế để địa phương phát triển du lịch cộng đồng, nâng cao đời sống Nhân dân.
Trường Giang