Ngày 29-12, Câu lạc bộ Nhà báo Khoa học và Công nghệ đã công bố kết quả bình chọn 10 sự kiện KH-CN nổi bật năm 2010. Đây là kết quả bình chọn của hơn 40 nhà báo viết về lĩnh vực KH-CN của gần 20 cơ quan truyền thông đại chúng của Trung ương và địa phương.
10 sự kiện được chọn năm nay thuộc năm lĩnh vực gồm: cơ chế chính sách, khoa học xã hội nhân văn, khoa học ứng dụng, hội nhập quốc tế về KH-CN, tôn vinh nhà khoa học.
Lĩnh vực cơ chế chính sách
1. NAFOSTED tạo bước đột phá trong đổi mới cơ chế quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học
Quỹ phát triển KH-CN Quốc gia (NAFOSTED) là một mô hình mới trong quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở nước ta, được chính thức triển khai từ năm 2008. Năm 2010 kinh phí quỹ giải ngân cho các chương trình tài trợ khoảng 200 tỷ đồng (tăng gấp đôi so với năm 2009). Đến cuối năm 2010 Quỹ đã tài trợ cho khoảng 600 đề tài, dự án nghiên cứu khoa học với sự tham gia của ba nghìn nhà khoa học trong phạm vi cả nước.
2. Thành lập viện nghiên cứu trong doanh nghiệp
Nhiều doanh nghiệp đã xác định KH-CN đóng vai trò quyết định cho sự phát triển bền vững của mình. Trong năm nay, có nhiều doanh nghiệp thành lập viện nghiên cứu. Ngày 25-5, tại Hà Nội, Viện nghiên cứu Công nghệ FPT đã chính thức ra mắt, nhằm mục tiêu tạo ra môi trường gắn kết, thu hút và quy tụ nhiều “chất xám” không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới để nghiên cứu, phát triển các ngành công nghiệp, đóng góp vào sự phát triển nền kinh tế nước nhà.
Tiếp đó, ngày 30-7, Viện nghiên cứu Thủy sản Bình An đã khánh thành tại khu công nghiệp Trà Nóc hai, TP Cần Thơ. Viện tập trung vào các lĩnh vực nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới trong thủy sản như chọn giống, sản xuất giống, thức ăn nuôi thủy sản, thuốc phòng trị bệnh, vắc-xin, chế phẩm sinh học, công nghệ chế biến, gia tăng giá trị cho sản phẩm… Trước mắt, Viện bảo tồn và phát triển loài cá tra đặc sản của vùng sông nước ĐBSCL.
Lĩnh vực khoa học xã hội nhân văn
3. Hoàn thành công trình nghiên cứu tổng thể về 1000 năm Thăng Long Hà Nội
Ngày 2-10, UBND thành phố Hà Nội và Bộ KH-CN tổ chức công bố kết quả nghiên cứu của Chương trình khoa học cấp Nhà nước về Hà Nội. Chương trình có tên: 'Nghiên cứu, phát huy điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và giá trị lịch sử, văn hóa 1000 năm Thăng Long - Hà Nội phục vụ phát triển toàn diện Thủ đô' (KX - 09), gồm 12 đề tài nghiên cứu từng lĩnh vực cụ thể quy tụ 578 nhà khoa học thuộc 89 tổ chức KH–CN tham gia nghiên cứu. Chương trình đã đưa ra được 54 giải pháp khoa học được đề xuất nhằm phát triển Thủ đô, được tập hợp in thành 11 cuốn sách, năm bộ kỷ yếu, công bố rộng rãi và là phần quan trọng của 'Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến' xuất bản trong dịp Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Đây được đánh giá là bộ 'Bách khoa thư' mới về Hà Nội.
4. Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long được UNESCO công nhận là di sản của văn hóa thế giới
Để có được thành công này không thể không nhắc đến vai trò của các nhà khoa học trong việc xây dựng hồ sơ để trình Ủy ban UNESCO công nhận. Các nhà khoa học đã dành bốn năm với tất cả tâm huyết và kiến thức để nghiên cứu những hiện vật đã phát lộ, đưa ra những lập luận xác đáng khẳng định giá trị cũng như chính sách hỗn hợp để bảo tồn và phát huy giá trị của Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long trước ý kiến của ICOMOS muốn hoãn việc xem xét công nhận khu di tích Hoàng thành Thăng Long trong năm 2010.
Lĩnh vực khoa học ứng dụng
5. Lần đầu tiên tại Việt Nam thực hiện thành công ghép tim từ người chết não
Ngày 17-6, tại Bệnh Viện 103, Học Viện Quân y, Bộ Quốc phòng đã thực hiện thành công ca ghép tim trên người đầu tiên tại Việt Nam cho bệnh nhân Bùi Văn Nam 48 tuổi, xã Trực Thái, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định với chẩn đoán: Bệnh cơ tim thể giãn, suy tim toàn bộ độ IV. Cho đến nay tình trạng sức khỏe của anh Nam tiến triển tốt, sinh hoạt bình thường.
6. Công bố chíp xử lý 32 – bit VN 1632
Ngày 27-10, tại TP Hồ Chí Minh, Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo thiết kế vi mạch (ICDREC) đã công bố chíp vi xử lý 32-bit VN1632. Chip VN 1632 đáp ứng được yêu cầu của các hệ thống điều khiển phức tạp, đòi hỏi tốc độ cao như trong điện thoại di động, mã hóa /giải mã dữ liệu, thiết bị truyền thông, xử lý ảnh. Chíp VN 1632 đã được tích hợp trong sản phẩm khung ảnh điện tử và thiết kế sản phẩm KIT thí nghiệm để VN 1632 phục vụ nghiên cứu, giáo dục.
7. Cần cẩu siêu trường, siêu trọng 1200 tấn của Xí nghiệp cơ khí Quang Trung
Xí nghiệp cơ khí Quang Trung Ninh Bình đã thiết kế, chế tạo và lắp đặt cầu trục gian máy, cầu trục trung gian và cầu trục chân đế cho công trình thủy điện Sơn La - công trình trọng điểm cấp Quốc gia. Sản phẩm “Cầu trục gian máy 1200T/200T/20T” được dùng để nâng, hạ Roto tua bin có trọng lượng 1.200 tấn. Đây là sản phẩm lớn nhất ở Việt Nam từ trước đến nay, do chính các kỹ sư Việt Nam nghiên cứu, thiết kế, chế tạo.
8. Phần mềm diệt virus Việt Nam lọt vào top 10 phần mềm diệt virus tốt nhất thế giới
Phần mềm diệt virus Bkav của Việt Nam đã xuất sắc vượt qua hơn 50 sản phẩm phần mềm diệt virus của các hãng có tên tuổi trên thế giới để vào top 10 phần mềm diệt virus tốt nhất trên thế giới. Kết quả được đưa ra từ kỳ kiểm định cuối năm của Phòng thí nghiệm virus Bulletin (Anh) tổ chức kiểm định phần mềm diệt virus có tiếng trên thế giới. Phần mềm diệt virus Bkav của Việt Nam đạt điểm RAP 91.3/100, đứng thứ bảy trong bảng xếp hạng 64 phần mềm tham gia kiểm định.
Lĩnh vực hội nhập quốc tế về KH-CN
9. Hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân
Ngày 30-3, tại Hà Nội, Bộ KH-CN đã tổ chức lễ ký bản ghi nhớ về hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân. Bản ghi nhớ mở ra cơ hội hợp tác trong các lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực, phát triển hạ tầng cơ sở an ninh và an toàn, tiếp cận các nguồn nhiên liệu hạt nhân đáng tin cậy, quản lý chất thải phóng xạ và nhiên liệu đã qua sử dụng. Việt Nam đã chứng tỏ cam kết của mình trong việc phát triển điện hạt nhân dân sự một cách có trách nhiệm thông qua việc thực hiện cẩn thận các bước trong hợp tác với Mỹ và các đối tác quốc tế khác nhằm hướng tới việc phát triển cơ sở hạ tầng hạt nhân cần thiết cho việc quản lý nhà máy điện hạt nhân trong những thập kỷ tới.
Lĩnh vực tôn vinh nhà khoa học
10. Giáo sư Ngô Bảo Châu đoạt giải toán học Fields
Giáo sư Bảo Châu là nhà toán học đầu tiên của Việt Nam giành được giải thưởng danh giá này. Với sự kiện này, Việt Nam trở thành quốc gia châu Á thứ hai sau Nhật Bản có nhà toán học đoạt giải này. Huy chương Fields là một giải thưởng được trao cho tối đa bốn nhà toán học không quá 40 tuổi tại mỗi kỳ Đại hội Toán học Thế giới của Hiệp hội toán học quốc tế (IMU). Đại hội này được tổ chức bốn năm một lần. Nhà toán học Canada John Charles Fields là người sáng lập giải thưởng. Có thể nói năm nay là năm gặt hái của ngành Toán học Việt Nam vì cùng thời điểm GS Ngô Bảo Châu đoạt huy chương Fiel, ngày 17-8, Phó thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân đã ký quyết định phê duyệt chương trình trọng điểm quốc gia phát triển toán học VN đến năm 2020. Một trong những điểm then chốt của chương trình là thành lập Viện nghiên cứu và đào tạo cấp cao về toán mà GS Ngô Bảo Châu sẽ đảm nhận chức vụ Viện trưởng
Theo Nhandan Online