Theo một báo cáo mới đây của Quỹ Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (WWF), ô nhiễm tại sông Mekong đã đẩy quần thể cá heo Irrawaddy tại đây đến bờ tuyệt chủng.
Loài cá heo Irrawaddy (Orcaella brevirostris) sinh sống trên đoạn sông Mekong dài 190 km giữa Lào và Campuchia. Từ năm 2003 đã có 88 con bị chết, 60% số đó là cá heo con dưới hai tuần tuổi. Ước tính hiện nay chỉ còn có khoảng 64-76 cá thể loài này còn sống.
Bác sĩ Verné Dove, tác giả của báo cáo và là bác sĩ thú y làm việc cho WWF Campuchia cho biết “Phân tích giải phẫu cho thấy cá bị chết do nhiễm khuẩn. Điều này sẽ không gây tử vong nếu hệ thống miễn dịch của cá heo không bị suy giảm do ô nhiễm môi trường”.
Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy chất trừ sâu như DTD và chất gây ô nhiễm như PCBs khi mổ xác cá heo con . Những chất này có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe người dân sinh sống dọc theo sông Mekong vì họ cùng ăn cá và sử dụng nguồn nước sông giống như cá heo.
Theo bác sĩ Dove , những chất này được phân tán rộng rãi trong môi trường và như vậy ô nhiễm có thế bắt nguồn từ các nước có sông Mekong chảy qua. WWF Campuchia đang điều tra nguồn gốc của những chất gây ô nhiễm môi trường này.
Hàm lượng thủy ngân cao cũng được tìm thấy trên một số con cá heo đã chết. Thủy ngân, được cho là do hoạt động khai thác vàng, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ miễn dịch do đó làm cho cá dễ bị mắc bệnh truyền nhiễm hơn.
Giám đốc WWF Campuchia, ông Seng Teak cho rằng cần có ngay một chương trình y tế dự phòng xuyên biên giới để quản lý những sinh vật bị nhiễm bệnh, từ đó giảm được số lượng cá chết hàng năm.
Sự hạn chế về đa dạng gene do giao phối cận huyết giống cũng là một yếu tố gây tử vong cho cá heo.
Ông Teak cho biết thêm “Cá heo sông Mekong bị tách rời khỏi các thành viên cùng loài và chúng cần chúng ta giúp đỡ. Khoa học đã chứng minh nếu môi trường của loài cá có vú được bảo vệ thì số lượng cá thể sẽ tăng lên đáng kể”.
Từ năm 2004, cá heo Irrawady sinh sống trên sông Mekong đã được liệt vào loại bị đe dọa nghiêm trọng trong sách Đỏ của IUCN.
Theo ND