Tại kỳ họp lần thứ 4 của Ủy ban Liên Chính phủ Công ước UNESCO Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, diễn ra tại Abu Dhabi, thủ đô của Tiểu vương quốc A rập thống nhất từ ngày 28/9/2009 – 2/10/2009, vào lúc 16.55 giờ (Abudhabi) tức 19.55 giờ (Việt Nam) ngày 30/9/2009, Quan họ Bắc Ninh đã được Ủy ban long trọng công bố là Di sản Văn hóa phi vật thể Đại diện của Nhân loại.
Đợt công nhận Di sản vào danh sách Đại diện của nhân loại năm nay có 111 hồ sơ đề cử từ 34 quốc gia. Trải qua 3 vòng thẩm định khoa học nghiêm ngặt, Ủy ban đã công bố chỉ có 76 di sản được ghi nhận là Di sản Đại diện của Nhân loại. 35 hồ sơ còn lại không có tên trong danh sách vì không đáp ứng được một hoặc một vài tiêu chí xét chọn.
Với vị trí là thành viên Ủy ban Liên Chính phủ Công ước UNESCO 2003, Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa thể thao và Du lịch cùng với Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam đã tham gia dự kỳ họp này và được quyền lựa chọn, ghi nhận các di sản nói trên. Thay mặt cộng đồng nhân dân hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang, Viện Văn hóa nghệ thuật và đại diện Chính quyền tỉnh Bắc Ninh cũng đã có mặt tại Abu Dhabi để đón nhận danh hiệu vinh dự này. Lời phát biểu của đoàn đại biểu Việt Nam có đoạn : « Kế thừa những giá trị tinh thần hết sức quan trọng của Công ước 2003, Việt Nam vừa mới sửa đổi một số điều trong Luật Di sản văn hóa. Chính phủ Việt Nam cam kết sẽ làm hết sức mình để bảo vệ Quan họ Bắc Ninh – di sản của nhân loại và các di sản văn hóa của 54 dân tộc anh em ở Việt Nam để góp phần vào bức tranh văn hóa đa dạng của nhân loại và phát triển xã hội bền vững ».
Quan họ Bắc Ninh được Hội đồng chuyên môn của UNESCO đánh giá cao về giá trị văn hóa đặc biệt về tập quán xã hội, nghệ thuật trình diễn, kỹ thuật hát, phong cách ứng xử văn hóa, bài bản, ngôn từ và cả về trang phục. Hồ sơ đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để Quan họ Bắc Ninh trở thành di sản đại diện của nhân loại với các kết luận sau:
Quan họ luôn được thực hành trong các hoạt động văn hóa, xã hội của cộng đồng, được cộng đồng hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang lưu giữ, trao truyền từ nhiều thế hệ và trở thành bản sắc của địa phương và lan tỏa trở thành không gian văn hóa đặc thù.
Việc Quan họ được đăng ký vào danh sách đại diện sẽ góp phần tăng cường vị trí, vai trò của di sản đối với xã hội làm giàu thêm bức tranh da dạng văn hóa của Việt Nam và của nhân loại.
Một số biện pháp bảo vệ được đề xuất với sự cam kết của quốc gia, chính quyền địa phương và cộng đồng cho thấy tính khả thi của các hoạt động bảo vệ di sản.
Hồ sơ đã thể hiện rõ sự tham gia một cách tự nguyện của người dân hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang trong việc nhận dạng, kiểm kê giá trị di sản và xác lập các biện pháp bảo vệ.
Viện Văn hóa Nghệ thuật và Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa thể thao và Du lịch được ghi nhận là các cơ quan nghiên cứu và quản lý có vai trò trực tiếp trong việc hướng dẫn cộng đồng thực hiện việc bảo vệ và phát huy di sản văn hóa Quan họ Bắc Ninh theo đúng yêu cầu của Công ước UNESCO 2003.
Phiên họp sáng ngày 1/10 Ủy ban sẽ xem xét và quyết định các di sản được đề cử vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp, trong đó có Hồ sơ Ca trù. Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về kết quả đánh giá và lựa chọn của Ủy ban.
Theo Văn hóa Online