Giải thưởng vinh danh phụ nữ Việt Nam do Ủy ban Giải thưởng Kovalepxcaica trao tặng năm 2012 nhân dịp 8-3 năm nay thuộc về PGS.TS Bạch Khánh Hòa, nguyên Trưởng khoa Xét nghiệm sàng lọc máu, Viện Huyết học và truyền máu T.Ư, giảng viên chính bộ môn Huyết học, Truyền máu (Đại học Y Hà Nội) và Trung tâm sinh học thực nghiệm thuộc Viện ứng dụng công nghệ (Bộ Khoa học và công nghệ).
Giải thưởng vinh danh phụ nữ Việt Nam do Ủy ban Giải thưởng Kovalepxcaica trao tặng năm 2012 nhân dịp 8-3 năm nay thuộc về PGS.TS Bạch Khánh Hòa, nguyên Trưởng khoa Xét nghiệm sàng lọc máu, Viện Huyết học và truyền máu T.Ư, giảng viên chính bộ môn Huyết học, Truyền máu (Đại học Y Hà Nội) và Trung tâm sinh học thực nghiệm thuộc Viện ứng dụng công nghệ (Bộ Khoa học và công nghệ).
Khoa học gắn liền bảo vệ sức khỏe con người, môi trường
Với định hướng nghiên cứu ứng dụng, các cán bộ của Trung tâm sinh học thực nghiệm thuộc Viện ứng dụng công nghệ, trong đó chiếm hơn 70% cán bộ nữ, đã tạo ra những sản phẩm thiết thực, gắn liền với đời sống dân sinh như viên nang, viên nén, cốm tảo Spirulina, chế phẩm vi sinh vật xử lý chất thải hữu cơ, bột dinh dưỡng uống liền.
Cách đây 20 năm, Trung tâm đã tiến hành nghiên cứu đề tài cấp Nhà nước “Nghiên cứu công nghệ sản xuất các chế phẩm giàu dinh dưỡng và giàu hoạt tính sinh học từ nguồn vi tảo để phục vụ dinh dưỡng cho người và động vật”. Đề tài đã nghiên cứu sử dụng sinh khối tảo Spirulina dùng cho người ở dạng sản phẩm là viên nén tảo dùng dùng để hỗ trợ điều trị bệnh nhân ung thư xạ trị và sản phẩm cốm dinh dưỡng Lina trong phục hồi dinh dưỡng cho trẻ em.
Từ thành công đó, năm 2008, trung tâm thực hiện Dự án sản xuất thử nghiệm cấp Bộ “Sản xuất một số sản phẩm giàu dinh dưỡng và giàu hoatjk tính sinh học từ tảo Spirulina” nhằm triển khai sản xuất các sản phẩm viên nén, viên nang, cốm từ tảo Spirulina với mục tiêu ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng sản phẩm với chất lượng ổn định, giá cả hợp lý. Các sản phẩm được cấp giấy chứng nhận của Cục Vệ sinh an toàn thực phẩm, Bộ Y tế.
Xác định nghiên cứu khoa học phải gắn liền với đời sống nhân dân, các nhà khoa học nữ của trung tâm luôn chủ động tìm tòi các ý tưởng nghiên cứu gắn với thực tế. Trung tâm đã nhân giống thành công nhiều loại cây dược liệu có giá trị như Ba kích, Hoàng đằng, Lan gấm, Lan kim tuyến…trong đó Lan kim tuyến có giá từ 1,5-2 triệu đồng/kg trước nguy cơ tuyệt chủng.
Loại lan này được coi là thần dược vì có tác dụng chữa nhiều loại bệnh như đau bụng, sốt cao, rắn cắn, tiểu đường, viêm thận, huyết áp cao, phòng ngừa u bướu và các bệnh về tim mạch. Tiến sĩ Phạm Hương Sơn, giám đốc Trung tâm khiêm tốn cho biết kết quả đạt được của ngày hôm nay là cả một quá trình kế thừa và sáng tạo của những nhà khoa học đi trước và các thế hệ các nhà khoa học trẻ hôm nay.
Người miệt mài với các công trình khoa học
Sinh năm 1955 trong một gia đình có truyền thống nghiên cứu khoa học, PGS.TS Bạch Khánh Hòa đã được hun đúc niềm đam mê từ thủa nhỏ. 40 năm trước, tốt nghiệp Đại học Y khoa, bà được phân công về công tác tại khoa Huyết học và Truyền máu, Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội. Bên cạnh nhiệm vụ thực hiện một số xét nghiệm phục vụ cho chẩn đoán, bà miệt mài, âm thầm cùng đồng nghiệp tiến hành nghiên cứu trong lĩnh vực chuyên sâu về Miễn dịch Huyết học với mong mỏi ngày càng có nhiều nghiên cứu được áp dụng vào thực tiễn.
Từ những thành công bước đầu về kỹ thuật nuôi cấy dòng tế bào, cấy hỗn hợp hai dòng tế bào để xác định mức độ hòa hợp giữa người cho và người nhận trong ghép tủy, cấy tế bào, thu hoạch nhiễm sắc thể...., bà trở thành một trong những người đầu tiên ở Việt Nam nghiên cứu về HLA (kháng nguyên bạch cầu người), kết quả ứng dụng trong công tác ghép tạng và không thể thiếu trong hoạt động ghép tạng. PGS.TS Bạch Khánh Hòa cũng là người đầu tiên ứng dụng và triển khai kỹ thuật bài bản để thực hiện sàng lọc các bệnh HIV, viêm gan B, C tại Việt Nam.
Năm 1990, sau khi bảo vệ thành công luận án Phó tiến sỹ khoa học với đề tài “Góp phần tìm hiểu hệ khánh nguyên bạch cầu ở Việt Nam, kỹ thuật phát hiện và ứng dụng”, bà tham gia lựa chọn người cho và người nhận để tiến hành ca ghép thận đầu tiên tại Việt Nam. Sự thành công của ca ghép tạng đầu tiên này đã đánh dấu bước tiến quan trọng trong nền y học nước nhà.
Ứng dụng các kết quả nghiên cứu, chị thường xuyên tham gia hỗ trợ các bệnh viện lớn triển khai công tác ghép thận, gan, đặc biệt ghép tủy đồng loại, phương pháp điều trị này mang lại kết quả rất tốt cho bệnh nhân. Những nghiên cứu về khánh nguyên hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu đoạn trung tính của chị mang tính ứng dụng cao, những kỹ thuật mới trong sàng lọc các bệnh lây truyền qua đường truyền máu như HIV, giang mai, HCV, HBV, sốt rét, góp phần tạo ngân hàng máu sạch phục vụ công tác điều trị, góp phần ngăn chặn lây nhiễm bệnh lây truyền qua đường máu và sản xuất các bộ panel virut viêm gan B, viêm gan C phục vụ cho công tác ngoại kiểm các ngân hàng máu trên cả nước.
Năm 2002, PGS.TS Bạch Khánh Hòa tiếp tục tham gia nghiên cứu đề tài cấp nhà nước “Nghiên cứu các biến đổi về di truyền, miễn dịch, sinh hóa, huyết học và tồn lưu dioxin trên các đối tượng bị phơi nhiễm có nguy cơ cao”. Đây là đề tài có quy mô lớn và tương đối toàn diện, có giá trị sử dụng trong chẩn đoán, điều trị nạn nhân chất độc hóa học. Các kết quả nghiên cứu của bà và đồng nghiệp không chỉ mang tính ứng dụng cao mà còn có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, trở thành bằng chứng khoa học để tố cáo tội ác của đế quốc Mỹ, góp phần buộc Mỹ phải có trách nhiệm đối với hậu quả chiến tranh tại Việt Nam.
Bên cạnh công tác nghiên cứu, PGS.TS Bạch Khánh Hòa còn đảm nhận công tác đào tạo sinh viên, thạc sỹ, tiến sỹ tại trường Đại học Y Hà Nội và hướng dẫn, chuyển giao kỹ thuật mới cho các bác sỹ tại nhiều bệnh viện trong cả nước. Bà là tác giả của nhiều tài liệu, giáo trình, sách chuyên ngành huyết học có giá trị. Với bà, được nghiên cứu khoa học, truyền được đam mê, tâm huyết trong nghiên cứu cho các thế hệ trẻ là niềm hạnh phúc mà bà vô cùng trân trọng.
Ghi nhận những cống hiến và đóng góp của bà với nền y học nước nhà, PGS.TS Bạch Khánh Hòa vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu thầy thuốc ưu tú và nhiều bằng khen khác.
Theo ĐẶNG THANH HÀ/Nhân dân điện tử