Đến các miền quê trung du Bắc bộ, người ta thường tìm mua món cá thính về thưởng thức hoặc làm quà. Dân dã mà đậm đà, ai ăn cá thính một lần cũng nhớ mãi không quên.
Cá thính miền trung du thưởng thức một lần là nhớ mãi - Ảnh: N.T.L.
Thôn quê trung du Bắc bộ có nhiều hồ ao đầm nơi các thôn làng thanh bình yên ả. Từ lâu, nguồn cá tôm nơi đây đã mang lại cho người dân cuộc sống sung túc và no ấm. Cũng từ lâu, người dân miền trung du có một món ăn đậm đà dư vị gắn liền với ao chuôm đó là món cá thính.
Món cá thính có mặt ở miền quê trung du tự bao giờ, không ai biết rõ, chỉ biết rằng, món cá thính là một món ăn quen thuộc trong mỗi gia đình. Các ao đầm ở đây có nhiều loại cá trắm, mè, rô phi, chép, trôi… và để giữ được cá lâu hơn, người dân tạo ra món cá thính làm thức ăn trong bữa ăn gia đình hằng ngày.
Cá thính đối với người dân nơi thôn quê là món được dùng trong bữa cơm hằng ngày, rất ngon khi dùng để ăn với cơm, nhất là vào mùa đông lạnh giá. Món ăn này có sự kết hợp của nước, của muối, của gạo và cả sự thảo thơm của người nông dân quanh năm gắn bó với ruộng đồng, ao hồ của quê hương mình.
Để có món cá thính ngon và đậm đà, người dân miền trung du đã chọn những mẻ cá tươi, mới đánh bắt dưới ao đầm để làm. Tất cả các loại cá đều có thể làm thính được.
Cá bắt về để nguyên vảy, làm sạch phía bụng cá, mổ và thái vừa miếng rồi cắt đôi cho miếng cá mỏng để dễ ngấm muối và thính. Cho cá vào rổ để ráo nước, miếng cá khô sau đó mới ướp thính.
Thính để làm cá là gạo ngon rang vàng, xay thành bột mịn, có màu lam vàng.
Cách làm cá thính tưởng như đơn giản nhưng khá cầu kỳ, nếu làm không đúng cách, cá sẽ bị hỏng. Khâu đầu tiên là ướp muối cho cá. Cá thính phải sử dụng một lượng muối lớn để vị mặn ngấm sâu vào thớ cá.
Người ta dùng muối ướp cá, thậm chí lách từng vẩy cá để ướp sao cho muối ngấm đều vào miếng cá. Sau đó, dùng thính đã xay mịn trộn vào cá đã ướp muối và xếp cá vào chum hoặc vại.
Cá thính món ngon của vùng quê miền trung du - Ảnh: N.T.L.
Chỉ sau khoảng một tuần, cá ngấm muối và thính trở nên có vị chua là có thể mang ra dùng được.
Người dân miền trung du Bắc bộ làm cá thính quanh năm, mùa nào cũng có thể làm được. Vào mùa đông, thời tiết lạnh càng phù hợp cho món cá thính.
Khi thưởng thức, cá thính được rán hoặc nướng trên than củi. Cá chín có màu vàng sẫm của bột thính bám xung quanh thớ cá nhìn khá hấp dẫn, bên trong, thịt cá vẫn giữ được sắc tươi và trắng.
Cá thính có dư vị vừa quen vừa ngon với vị mặn mà của muối, vị thơm của thính gạo, vị giòn của vảy cá, bị thơm, hơi chua và ngọt của thịt cá.
Bởi thế, dù cá là món ăn quen thuộc trong bữa ăn hằng ngày của người dân nhưng với cá thính, người thưởng thức có được cảm nhận mới về món cá, lấy lại dư vị và cảm thấy ngon khi ăn.
Chính cái dân dã, đơn sơ và đậm đà dư vị đã làm cho những ai đã thưởng thức cá thính dù chỉ một lần mà nhớ mãi không quên.
ST