Gan là một tạng lớn nhất của cơ thể, là một trong những bộ phận quan trọng trong bộ máy tiêu hóa. Gan đảm nhiệm khoảng 500 vai trò khác nhau trong toàn bộ hệ thống tạo nên sự sống.
Gan nhiễm mỡ thường ít có dấu hiệu bên ngoài.
Gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng và một số các chức năng khác trong cơ thể như dự trữ glycogen, tổng hợp protein huyết tương và thải độc. Gan cũng sản xuất dịch mật, một dịch thể quan trọng trong quá trình tiêu hóa.
Gan được coi là nhà máy hóa chất của cơ thể vì nó đảm trách cũng như điều hòa rất nhiều các phản ứng hóa sinh. Về cơ bản, lá gan đóng vai trò của một nhà máy lọc và tinh chế. Hơn thế nữa, gan đóng vai trò chính yếu trong việc loại bỏ ra khỏi máu các sản phẩm độc hại sinh ra từ ruột hay nội sinh (do cơ thể tạo ra). Gan chuyển đổi chúng thành những chất mà cơ thể có thể loại bỏ dễ dàng. Ngoài ra, gan còn giúp ổn định các cảm xúc của con người.
Gan cũng như các cơ quan khác có thể bị tàn phá bởi virut, vi khuẩn, các loại bênh tật. Rối loạn chức năng gan là một vấn đề rất phổ biến mà nhiều người mắc phải. Thông thường phải qua xét nghiệm máu thì người bệnh mới phát hiện ra gan của mình bị suy giảm chức năng.
Dưới đây là những bệnh thường gặp về gan:
Hội chứng gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ xảy ra khi lượng mỡ tích tụ trong gan lớn hơn 5% so với trọng lượng gan. Gan nhiễm mỡ chủ yếu ở những người bị béo phì, tiểu đường, mỡ máu cao, người nghiện rượu…. Gan nhiễm mỡ thường ít có dấu hiệu bên ngoài, chỉ khi ở giai đoạn nặng hơn người bệnh mới cảm thấy mệt mỏi, khó chịu. Bệnh gan nhiễm mỡ không phải là bệnh nguy hiểm, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, gan nhiễm mỡ có thể làm tăng nguy cơ bệnh viêm gan, xơ gan và những biến chứng nguy hiểm. Có đến 20% tỷ lệ người mắc bệnh gan nhiễm mỡ sẽ chuyển sang xơ gan.
Nguyên nhân phát sinh gan nhiễm mỡ thường do ăn uống không hợp lý, béo phì, tâm lý căng thẳng, sự thay đổi lối sống quá nhanh, gặp nhiều khó khăn. Tất cả những vấn đề này sẽ ảnh hưởng đến chức năng gan và gây ra hội chứng gan bị suy yếu, gan nhiễm mỡ.
Những người bị hội chứng gan nhiễm mỡ có thể gặp các triệu chứng như: đau cứng cổ và vai, nhức đầu thường xuyên, đau nửa đầu, đau ở vùng bụng, dễ chóng mặt, thiếu năng lượng, mất ngủ, trầm cảm, căng thẳng, rất dễ xúc động, dễ khó chịu, cholesterol cao, gan nhiễm mỡ, hội chứng ruột kích thích, vấn đề tuyến giáp, viêm niêm mạc tử cung...
Nóng gan
Đây là loại rối loạn gan do quá nhiều nhiệt sinh ra trong gan, gây ảnh hưởng tới chức năng gan. Các nguyên nhân phổ biến của nhiệt gan là: căng thẳng lâu dài, ăn thức ăn nóng và cay, uống quá nhiều rượu,... Nóng gan có thể để lại các triệu chứng: đỏ mặt, cơ thể nóng, hay hồi hộp, mất ngủ, mơ nhiều, ngủ không sâu, táo bón hoặc đi tiêu chậm chạp, đầy hơi trong bụng, đầy hơi có mùi, ợ nóng, trào ngược axit, khó chịu, kinh nguyệt không đều (chu kỳ thường ngắn hơn) ở phụ nữ và xuất tinh sớm ở nam giới, tăng huyết áp, hội chứng ruột kích thích...
Suy gan
Gan hỗ trợ lưu thông máu toàn cơ thể. Khi nồng độ sắt thấp, gan sẽ bị suy. Triệu chứng thường gặp của suy gan gồm: khô, rát hoặc ngứa mắt, móng tay trở nên mỏng và dễ gãy, tóc khô, yếu, mỏng và rơi ra dễ dàng, da khô, cứng khớp, mất ngủ, giấc ngủ không sâu (thức dậy suốt đêm), thiếu năng lượng và kinh nguyệt ở phụ nữ thất thường.
Bệnh viêm gan do siêu virut gây ra
Viêm gan là hiện tượng sưng gan vô cùng nguy hiểm nếu không được phát hiện kịp thời sẽ phá hoại lá gan của bạn. Hiện nay khoa học đã phát hiện và đưa ra 5 chủng bệnh về gan do siêu vi gây ra đó là A, B, C, D, E.
Viêm gan A: Là trường hợp nhiễm siêu vi HAV, người nhiễm viêm gan A thường khỏi hoàn toàn mà không gây vấn đề nghiêm trọng. Người nhiễm viêm gan A thường do thực phẩm và nước nhiễm bẩn hoặc tiếp xúc gần với người nhiễm HAV.
Viêm gan B: Do virut viêm gan HBV-DNA truyền nhiễm gây bệnh, là loại bệnh lây nhiễm. Người mắc viêm gan B nếu không được hỗ trợ và điều trị kịp thời rất dễ dẫn đến xơ gan, ung thư gan. Hiện tại chỉ có phương pháp duy nhất là xét nghiệm máu để biết mình có bị bệnh hay không. viêm gan b lây qua con đường máu, tình dục và mẹ sang con, và sử dụng các vật dùng thiếu vệ sinh như dao cạo, bàn chải...
Viêm gan C: Cũng như viêm gan B, viêm gan C cũng là bệnh lây nhiễm do virut viêm gan với khả năng thay đổi đặc tính di truyền một cách nhanh chóng và dễ dàng. So với viêm gan B thì viêm gan C ít gặp hơn ở nước ta và cũng chưa có thuốc đặc trị, viêm gan C nếu không được phát hiện cũng sẽ dẫn đến xơ gan, ung thư gan.
Viêm gan D: Đây là bệnh truyền nhiễm có điều kiện, nó chỉ lây nhiễm đối với người nhiễm viêm gan B, nó chỉ lây qua con đường máu và sinh lý . Khi người nhiễm cả hai loại bệnh viêm gan B và D nếu không được chữa trị cả hai loại siêu vi này sẽ cùng tấn công lá gan của bạn và hậu quả như xơ gan, ung thư gan sẽ trong khoảng thời gian rất ngắn.
Viêm gan E: Cũng như viêm gan A, đây là bệnh dễ lây nhiễm qua thức ăn và nước nhiễm khuẩn. Bệnh không để lại hậu quả nghiêm trọng, đa số là không cần chữa trị và sẽ khỏi sau một thời gian, tuy nhiên riêng đối với phụ nữ có thai nếu không được phát hiện có thể dẫn tới hỏng thai hoặc sinh ra bệnh ác tính có thể tử vong nếu không được ghép gan kịp thời.
Lời khuyên của thầy thuốc
Hãy bảo vệ lá gan của bạn bằng cách khám định kì 3-6 tháng một lần để biết và ngăn chặn, điều trị kịp thời các bệnh về gan. Tiêm vắc-xin phòng bệnh gan đầy đủ và thực hiện ăn uống khoa học, không sử dụng chung các vật dụng như dao cạo, bàn chải… để tránh lây nhiễm các bệnh về máu và gan. Khi gặp các vấn đề về gan nên đến các bệnh viện và phòng khám uy tín để được tư vấn và điều trị đúng cách.
BS. Nguyễn Lê
Theo suckhoedoisong.vn