Viêm mũi xoang là một bệnh rất phổ biến và hay tái phát, nhất là về mùa lạnh. Vậy có những thuốc nào dùng để điều trị và người bệnh cần chú ý gì để đạt hiệu quả tối ưu…
Cấu tạo xoang.
Làm thế nào để biết bị viêm xoang?
Có rất nhiều nguyên nhân gây nên viêm mũi xoang như dị ứng, virut, vi khuẩn… Viêm xoang có thể cấp tính, nhưng dễ dẫn đến mạn tính nếu không được điều trị đúng cách.
Cho dù cấp tính hay mạn tính, triệu chứng của viêm xoang cũng thường tiến triển sau khi bị cảm lạnh hoặc trong thời gian bị viêm mũi dị ứng nặng, bị liên tục kéo dài. Biểu hiện rõ ràng nhất của viêm xoang là đau nhức do áp lực ở má và trán. Các triệu chứng khác bao gồm: chảy nước mũi đặc màu vàng hoặc xanh; chảy dịch vùng mũi sau, thay đổi vị giác; ho; nghẹt mũi; trong một số trường hợp viêm xoang cấp có thể có sốt…
Để biết chắc mình có bị viêm xoang hay không, cần đến gặp bác sĩ. Ngoài dựa vào các triệu chứng nêu trên, bệnh nhân có thể phải làm các xét nghiệm về dị ứng để xác định yếu tố dị ứng khởi phát đưa đến viêm xoang nhiễm trùng mạn tính hoặc tái phát.
Trong trường hợp viêm xoang mạn tính hoặc viêm xoang nặng, bệnh nhân sẽ được nội soi mũi xoang hoặc chụp MRI, CT scan để tìm các bất thường khác trong xoang như hẹp đường thoát dịch, polyps hoặc vẹo vách ngăn…
Điều trị bệnh như thế nào?
Tùy theo nguyên nhân bệnh bác sĩ sẽ chỉ định thuốc phù hợp.
Với viêm mũi xoang không do vi khuẩn có thể dùng các thuốc sau để điều trị triệu chứng:
Thuốc giảm đau hạ sốt paracetamol: Đau và sốt là triệu chứng rất thường gặp trong viêm mũi xoang. Vì vậy, việc dùng thuốc để giảm các triệu chứng này là cần thiết để giảm bớt khó chịu cho người bệnh. Thuốc kháng histamin như chlorpheniramin, promethazin, acrivastin, levocetirizine, loratadine… Các loại thuốc này rất hiệu quả đối với ngứa và sổ mũi do dị ứng nhưng không có tác dụng chữa nghẹt mũi. Do vậy cần phối hợp với các thuốc điều trị nghẹt mũi.
Thuốc thông mũi, điều trị nghẹt mũi: Các dược chất thường dùng là phenylpropanolamin, pseudoephedrin. Thuốc khá hiệu quả trong việc làm thông mũi. Loại thuốc này dùng dưới dạng uống hay xịt, chỉ nên dùng trong vòng 7 ngày để tránh hiện tượng nhờn thuốc hay viêm mũi do thuốc…
Thuốc corticoid uống hoặc xịt: Thuốc xịt mũi có corticoid là hiệu quả nhất trong việc điều trị tất cả các thể viêm mũi xoang mạn tính. Thuốc làm giảm tất cả các triệu chứng như ngứa niêm mạc mũi xoang, do đó làm thông mũi và giải quyết ứ tắc xoang. Thuốc này tương đối an toàn khi sử dụng lâu dài do ít bị hấp thu vào máu.
Đối với corticoid dạng uống (điều trị toàn thân) có hiệu quả nhưng ít được sử dụng vì có nhiều tác dụng phụ độc hại như gây loãng xương, suy thượng thận, viêm loét dạ dày tá tràng... chỉ nên dùng trong trường hợp viêm mũi xoang nặng với thời gian ngắn. Thuốc súc rửa mũi: Dùng dung dịch nước muối loãng hoặc NaCl 0,9% để rửa mũi bằng cách cho dung dịch nước muối 0,9% vào lọ nhựa sạch (neti pot) rồi nhỏ vài giọt vào hốc mũi sau đó cúi xuống và xì sạch dịch mũi, thực hiện như vậy vài lần vào các buổi sáng, chiều, tối.
Thủ thuật Proetz (súc rửa xoang): Đây là cách rửa xoang, lấy mủ từ xoang ra bằng áp lực âm không gây đau hoặc chảy máu, không cần dụng cụ y khoa như kìm, kéo..., phù hợp với những trường hợp viêm mũi xoang nhẹ.
Các thuốc kháng sinh: Chỉ dùng trong trường hợp viêm mũi xoang do vi khuẩn. Người bệnh cần dùng thuốc đủ liều, đủ thời gian theo chỉ định của bác sĩ. Nếu không tuân thủ như thêm bớt liều, dùng không đủ liệu trình sẽ làm cho bệnh không khỏi, vi khuẩn lờn thuốc, gây bùng phát bệnh trở lại.
Khi điều trị nội khoa bằng thuốc không bớt, bác sĩ sẽ chọc xoang hàm để rút mủ hoặc phẫu thuật để cắt polyp mũi, chỉnh hình vách ngăn, nạo xoang... Trường hợp viêm mũi xoang do răng, cần phải nhổ răng gây bệnh.
Phẫu thuật: Đây là chọn lựa sau cùng khi các phương pháp trên đều thất bại. Hiệu quả phẫu thuật xoang ít khi trọn vẹn, khả năng phục hồi trên 80% được xem là khá tốt. Thời gian phẫu thuật khoảng 15-30 phút. Với những ca phức tạp, phải can thiệp nhiều xoang như xoang hàm, sàng, trán, bướm, thời gian phẫu thuật kéo dài khoảng 2 giờ.
Hiện tại, phẫu thuật nội soi điều trị viêm mũi xoang chính xác và an toàn hơn mổ hở. Tuy nhiên, sau phẫu thuật, đối với những bệnh nhân viêm mũi xoang do dị ứng (nhiệt độ, thời tiết, bụi nhà, phấn hoa, lông thú...) nếu vẫn tiếp tục tiếp xúc với các dị ứng nguyên nói trên, nguy cơ tái phát sẽ rất cao.
Cần lưu ý là trẻ em cũng bị viêm mũi xoang. Nguyên nhân thường do trẻ bị viêm VA không được điều trị kịp thời hoặc để bệnh tái phát nhiều lần.
BS. Đồng Ngọc Khanh
Theo suckhoedoisong.vn