Trung Quốc sẽ thay đổi hướng tiếp cận với châu Âu trong nỗ lực duy trì cơ chế "17+1" nhằm hợp tác với các nước Trung và Đông Âu sau khi một thành viên rời đi.
Cơ chế 17+1 nhận “thẻ vàng”
Litva gần đây đã thông báo rút khỏi tổ chức "đầy chia rẽ" này, đồng thời cho biết nước này đã không nhận được những lợi ích như mong đợi.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (phải) và người đồng cấp Hungary Peter Szijjarto. Ảnh: Tân Hoa xã
Cuối tuần trước, Bắc Kinh nỗ lực tăng cường sự hợp tác với châu Âu bằng cách mời 3 ngoại trường trong nhóm 17+1 gồm Hungary, Ba Lan và Serbia, cùng với đối tác Ireland tới Trung Quốc.
Ngoại trưởng Vương Nghị nhận định với những người đồng cấp rằng "sự phản ứng bình tĩnh" trước những khó khăn hiện tại là điều cần thiết.
“Sự ra đi của Litva là một tấm 'thẻ vàng' cho khung hoạt động của 17+1, nhưng việc này chưa thể trở thành 'thẻ đỏ", Grzegorz Stec, một nhà phân tích tại Viện Mercator nghiên cứu về Trung Quốc tại Berlin cho hay.
Nhà phân tích Stec đánh giá, phản ứng dây chuyền từ 16 nước thành viên còn lại là điều không thể xảy ra nhưng họ đang chờ xem Bắc Kinh sẽ xử trí ra sao với sự rời đi của Litva và liệu nước này có đưa ra thêm những đề nghị thu hút hơn hay không.
"Chuyến thăm của 4 ngoại trường là một phần trong trong nỗ lực tấn công quyến rũ ‘kiểm soát tổn thất’ mà Trung Quốc tiến hành", chuyên gia này cho hay.
Một tuyên bố từ Ngoại trưởng Ba Lan Zbigniew Rau sau cuộc gặp với Ngoại trưởng Vương Nghị đã nhận định rằng, hình thức "17+1" vẫn là trụ cột quan trọng cho sự hợp tác giữa châu Âu và Trung Quốc sau khi "những điều chỉnh cần thiết" được thực hiện.
Một số nhà quan sát cho biết Trung Quốc vẫn lạc quan về sự hợp tác với châu Âu và sẽ không hành động cứng rắn với Litva.
Yu Nanping, một giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học East China Normal cho rằng, các quốc gia như Ba Lan và Hungary "nổi lên ở châu Âu như một lực lượng mới" để "tìm kiếm một tiếng nói chung độc lập với châu Âu già cỗi", chẳng hạn như việc phản đối các chính sách về nhập cư của Ủy ban châu Âu.
Nhà quan sát Yu Nanping cũng đánh giá những bình luận của ông Rau về việc đưa ra những điều chỉnh cần thiết với khung hoạt động của 17+1 tức là "những bên muốn rời đi sẽ có cơ chế rời đi và những bên sẵn sàng ở lại sẽ hợp tác với nhau".
Khung hợp tác 17+1, được thành lập năm 2012, bao gồm cả EU và các thành viên không phải EU, đã làm dấy lên những cảnh báo từ Brussels, vốn lo ngại cơ chế trên sẽ hủy hoại sự đoàn kết của khối.
Một số nước thành viên khác cũng có cùng quan điểm với Litva về nhịp độ đầu tư chậm chạp, mặc dù Bắc Kinh cho biết nước này đã tăng trao đổi thương mại thêm 85% trong 9 năm qua.
Nỗ lực lôi kéo châu Âu của Trung Quốc
Mối quan hệ giữa Trung Quốc với EU chứng kiến những bước lùi lớn sau thỏa thuận đầu tư được nhất trí vào cuối năm 2020 sau 7 năm đàm phán, hiện đã bị Nghị viện châu Âu đóng băng do vấn đề Tân Cương.
Ding Chun, Giám đốc tại Trung tâm Nghiên cứu châu Âu tại Đại học Fudan nhận định, cuộc gặp cuối tuần trước của Ngoại trưởng Trung Quốc với 4 ngoại trưởng châu Âu là một động thái quan trọng.
"Ba Lan là một nước rất quan trọng với Trung Quốc trong việc kết nối với các nước Trung và Đông Âu. Trong khi Ba Lan cũng có quan hệ tốt đẹp với Mỹ thì nước này là một đối tác quan trọng với Trung Quốc trong cơ chế 17+1. Trung Quốc có thể tiếp tục tận dụng Ba Lan trong tương lai để hiểu về những yêu cầu của EU cũng như duy trì đối thoại", chuyên gia này đánh giá.
Nhà phân tích Stec cho biết các nước châu Âu dường như phản ứng tích cực với những nỗ lực của Trung Quốc nhằm ổn định quan hệ nhưng những căng thẳng gần đây khiến những nước này sẽ duy trì một hướng tiếp cận quyết đoán và rõ ràng hơn với Trung Quốc.
Craig Kafura, trợ lý giám đốc về quan hệ công chúng và chính sách đối ngoại tại Hội đồng Chicago về Các vấn đề toàn cầu nhận định, sáng kiến gần đây không thể giải quyết căng thẳng dẫn đến sự đóng băng thỏa thuận đầu tư giữa EU và Trung Quốc.
"Tôi không nghĩ sẽ có nhiều sự cải thiện trong quan hệ giữa Trung Quốc và EU. Cuộc bỏ phiếu ở Nghị viện châu Âu nhằm đóng băng thỏa thuận là không thể đảo ngược được và quy trình hàn gắn mối quan hệ này sẽ cần nhiều sự hợp tác hơn với toàn châu Âu"./.
Theo Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) - 7/6/2021
https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/nhan-the-vang-trung-quoc-tang-cuong-no-luc-loi-keo-chau-au-864062.vov