Theo Học thuyết hạt nhân của Nga, Tổng thống Nga là người ra quyết định cuối cùng về việc sử dụng vũ khí hạt nhân, cả với các vũ khí chiến lược và phi chiến lược.
Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Nga đã tiến hành một thỏa thuận với nước láng giềng Belarus để đặt các vũ khí hạt nhân chiến thuật trên lãnh thổ nước này. Nhà lãnh đạo Nga khẳng định thỏa thuận trên không vi phạm các thỏa thuận không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Các phương tiện quân sự Nga, trong đó có ICBM Yars ở Quảng trường Đỏ. Ảnh: Reuters
Quy mô kho hạt nhân của Nga
Kế thừa kho hạt nhân của Liên Xô, Nga là quốc gia có số lượng đầu đạn hạt nhân lớn nhất thế giới. Theo Hiệp hội Các nhà khoa học Mỹ, tính đến năm 2022, Moscow có 5.988 đầu đạn hạt nhân trong khi Washington sở hữu 5.428 đầu đạn. Ước tính, 1.500 đầu đạn trong số đó đã nghỉ hưu (nhưng có thể vẫn còn nguyên vẹn), 2.889 đầu đạn dự trữ và 1.588 đầu đạn chiến lược sẵn sàng triển khai. Theo Bulletin of the Atomic Scientists, 812 đầu đạn được triển khai trên tên lửa đạn đạo phóng từ mặt đất, 576 trên tên lửa đạn đạo phóng từ biển và khoảng 200 đầu đạn được bố trí tại các căn cứ máy bay ném bom của Nga.
Trong khi đó, Mỹ có 1.644 đầu đạn hạt nhân chiến lược, Trung Quốc có 350 đầu đạn, Pháp có 200 và Anh có 225 đầu đạn. Số lượng vũ khí hạt nhân trên đồng nghĩa với việc Moscow và Washington có thể phá hủy Trái Đất nhiều lần.
Trong Chiến tranh Lanh, kho hạt nhân của Liên Xô từng đạt tới con số 40.000 đầu đạn hạt nhân trong khi số lượng đầu đạn lớn nhất Mỹ từng sở hữu là 30.000.
Mặc dù vậy, điều quan trọng là cách thức triển khai các vũ khí này từ các phương tiện như tên lửa, tàu ngầm và máy bay ném bom. Nga dường như có khoảng 400 tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) có khả năng hạt nhân. Theo Bulletin of the Atomic Scientists, số lượng ICBM trên có thể mang tới 1.185 đầu đạn.
Nga cũng đang vận hành 10 tàu ngầm hạt nhân, có thể mang tối đa 800 đầu đạn. Ngoài ra, Moscow còn có khoảng 60 - 70 máy bay ném bom hạt nhân.
Trong Đánh giá Lập trường Hạt nhân năm 2022, Mỹ cho biết Nga và Trung Quốc đang mở rộng và hiện đại hóa lực lượng hạt nhân, trong khi Washington theo đuổi chính sách dựa trên kiểm soát vũ khí để ngăn cản chạy đua vũ trang. Tuy nhiên, Tổng thống Putin cho biết Nga có thông tin Mỹ đang phát triển các loại vũ khí hạt nhân mới.
Kể từ khi Liên Xô sụp đổ năm 1991, theo Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí, chỉ có một vài quốc gia thử vũ khí hạt nhân. Theo đó, lần cuối Mỹ thử vũ khí hạt nhân là vào năm 1992, Trung Quốc và Pháp thử hạt nhân vào lần gần đây nhất là năm 1996, Ấn Độ và Pakistan thử hạt nhân lần cuối vào năm 1998 và Triều Tiên là năm 2017. Lần cuối Liên Xô thử hạt nhân là vào năm 1990.
Ai có quyền ra lệnh triển khai vũ khí hạt nhân ở Nga?
Theo Học thuyết hạt nhân của Nga, Tổng thống Nga là người ra quyết định cuối cùng về việc sử dụng vũ khí hạt nhân, cả với các vũ khí chiến lược và phi chiến lược. Cặp hạt nhân được gọi là Cheget sẽ ở cạnh tổng thống trong mọi thời điểm.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga, hiện là ông Sergey Shoigu và Tổng Tham mưu trưởng Lực lượng Vũ trang Nga, hiện là ông Valery Gerasimov, cũng sở hữu cặp hạt nhân.
Trên thực tế, cặp hạt nhân là một công cụ liên lạc giữa tổng thống với các quan chức quân sự cấp cao và sau đó là tới các lực lượng tên lửa chiến lược qua mạng lưới chỉ huy và kiểm soát điện tử tối mật được gọi là "Kazbek". Kazbek hỗ trợ một hệ thống khác là Kavkaz.
Một đoạn video được kênh truyền hình Zvezda của Nga đăng tải năm 2019 cho thấy một trong các cặp hạt nhân này có hàng loạt nút bấm khác nhau.
Ở phần được gọi là "chỉ huy" có 2 nút: nút "phóng" màu trắng và nút "hủy bỏ" màu đó. Cặp hạt nhân được kích hoạt bởi một tấm thẻ đặc biệt. Nếu nước Nga được cho là đối mặt với một cuộc tấn công hạt nhân, Tổng thống Nga, qua các cặp hạt nhân sẽ ra lệnh phóng trực tiếp tới Bộ Tổng tham mưu và các đơn vị chỉ huy dự phòng, các bên cũng nắm giữ các mật mã hạt nhân.
Các tầng lệnh này sẽ nhanh chóng được chuyển tới các hệ thống liên lạc khác nhau rồi tới các lực lượng tên lửa chiến lược thực hiện nhiệm vụ tấn công mục tiêu.
Nếu một cuộc tấn công hạt nhân được xác nhận, Tổng thống Putin có thể kích hoạt hệ thống được gọi là "Bàn tay Thần Chết" hay “Perimetr”. Trên thực tế, các máy tính này sẽ quyết định Ngày tận thế của nhân loại. Một tên lửa kiểm soát sẽ ra lệnh tấn công hạt nhân từ các kho vũ khí trên khắp nước Nga.
Theo Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch)
https://vov.vn/the-gioi/ho-so/toan-bo-quy-trinh-kich-hoat-kho-vu-khi-hat-nhan-cua-nga-post1009819.vov