Mô hình liên kết 4 “nhà” đã mang lại những hiệu quả kinh tế đáng kể cho nền nông nghiệp miền núi phía bắc (Nhà nước - nhà nông - nhà khoa học - doanh nghiệp), thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa nông sản của bà con nông dân trong Vùng.
Nhiều hợp đồng tiêu thụ nông sản có giá trị lớn được ký kết giúp nông dân hạn chế tình trạng “được mùa mất giá, được giá lại mất mùa”.
Đẩy mạnh tiêu thụ nông sản
Tại Tuyên Quang và Sơn La, các công ty mía đường đã ký hợp đồng bao tiêu hầu hết diện tích trồng mía của nông dân trong vùng trồng nguyên liệu. Ngoài đầu tư giống, vật tư phân bón, công lao động cho các hộ trồng mía, các công ty này còn có chính sách hỗ trợ kinh phí tu sửa nâng cấp đường giao thông trong vùng nguyên liệu.
Năm 2009-2010, Công ty CP mía đường Sơn La đã chi khoảng 300-500 triệu đồng tu sửa, nâng cấp đường giao thông trong vùng nguyên liệu, ký hợp đồng tiêu thụ 3000ha mía của 4000 hộ nông dân, tiêu thụ 150.000 tấn đạt tỷ lệ thực hiện 100% so với kế hoạch đã ký theo hợp đồng.
Đối với rau quả, Tổng công ty rau quả Việt Nam đã thu mua với sản lượng đạt khoảng 80% so với hợp đồng. Một số doanh nghiệp tư nhân khu vực Mộc Châu (Sơn La) cũng tích cực tham gia ký kết hợp đồng tiêu thụ rau cao cấp, rau sạch với người sản xuất để cung cấp cho các tỉnh miền xuôi. Mỗi năm, công ty giống cây trồng thuộc Tổng công ty rau quả ký hợp đồng với 3 nhóm (mỗi nhóm khoảng 50 - 60 hộ nông dân sống trong cùng thôn bản) với diện tích khoảng 150 ha để sản xuất hạt giống rau su hào, bắp cải… sản lượng đạt khoảng 60 tấn hạt/năm.
Về chăn nuôi, Công ty cổ phần giống bò sữa Mộc Châu (Sơn La) đã tổ chức chăn nuôi bò sữa theo mô hình liên kết giữa công ty với các hộ nuôi bò. Hướng dẫn kỹ thuật, thú y, cung cấp giống, cỏ, vật tư theo dạng cho vay vốn và bao tiêu toàn bộ sản phẩm sữa, bê giống của các hộ chăn nuôi và tổ chức bảo hiểm vật nuôi, giá sữa để các hộ yên tâm sản xuất…
Giải pháp cho tiêu thụ nông sản hàng hóa?
Để thúc đẩy nông nghiệp miền núi phía bắc phát triển, sức tiêu thụ hàng hóa nông sản thông qua các hợp đồng cần được đẩy mạnh. Ngoài ra, cần có những hỗ trợ cụ thể cho phát triển các liên kết nhất là liên kết thông qua các tổ nhóm, hợp tác xã nhằm kết nối nông dân với doanh nghiệp… Đó cũng là một trong những nội dung quan trọng của Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020 của Thủ tướng Chính phủ mới ban hành (Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 4-6-2010).
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần khảo sát, đánh giá các mô hình tốt về liên kết sản xuất trong vùng để xây dựng Đề án phát triển các mô hình liên kết 4 “nhà” cho Vùng. Đồng thời đẩy mạnh công tác quy hoạch sản xuất, từng bước hình thành các vùng sản xuất quy mô lớn, vùng nguyên liệu tập trung phục vụ công nghiệp chế biến và xuất khẩu… tránh tình trạng mất cân đối giữa vùng nguyên liệu và các cơ sở chế biến dẫn đến tình trạng tranh mua tranh bán.
Cùng với chính sách khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp và nông dân liên kết theo hướng bền vững, cần có những hoạt động cụ thể gắn kết nhà khoa học với nông dân, doanh nghiệp. Người nông dân cần chủ động chia sẻ thông tin với cơ quan quản lý nhà nước, các nhà khoa học.
Nhà quản lý, nhà khoa học chủ động hơn nữa trong việc tư vấn, hỗ trợ người nông dân, doanh nghiệp xây dựng, đề xuất các nhiệm vụ khoa học và công nghệ (KH&CN), tiếp cận các tiến bộ KH&CN để đưa vào sản xuất. Các doanh nghiệp cần đẩy mạnh hơn nữa việc đứng ra cung ứng cây giống chất lượng cao, bao tiêu một phần sản phẩm khi thu hoạch…
Là vùng có diện tích tự nhiên gần 10 triệu ha, chiếm gần 30% diện tích cả nước. Nông nghiệp các tỉnh miền núi phía bắc có vị trí đặc biệt quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng. Vì vậy, để ngành nông nghiệp miền núi phía bắc phát triển hơn nữa, việc tăng cường và phát huy hiệu quả của việc liên kết 4 “nhà” thực sự rất cần thiết.
Báo Laodong điện tử