Đợt nắng nóng vừa qua, số bệnh nhi mắc các bệnh truyền nhiễm tăng mạnh. Do trẻ em chưa thích nghi với thời tiết quá nóng bức, dẫn đến kém ăn, kém ngủ, giảm sức đề kháng nên rất dễ mắc bệnh. Mặt khác do các gia đình cho trẻ nằm gần quạt hoặc dùng máy lạnh ở nhiệt độ thấp nên trẻ càng dễ bị nhiễm khuẩn.
Hơn nữa mùa hè, thức ăn rất nhanh bị ôi thiu, trẻ ăn phải rất dễ mắc các bệnh đường ruột. Đặc biệt trẻ rất dễ mắc các bệnh viêm não, màng não, tay - chân - miệng... do virut đường ruột có tên là Coxsackie gây ra.
Loại virut đường ruột gây nhiều bệnh ở trẻ em
Virus Coxsackie là một Enterovirus ở đường tiêu hóa, có khả năng gây nhiều loại bệnh cho trẻ em. Đặc điểm của virut này là sinh sản nhanh trong đường tiêu hoá, không bị tiêu diệt bởi môi trường acid, kể cả acid dịch dạ dày. Trẻ em bị nhiễm virut Coxsackie phổ biến nhất vào mùa hè. Virut thường gây ra một số bệnh hay hội chứng: viêm màng não vô khuẩn; bệnh cúm mùa hè; bệnh tay - chân - miệng; đái tháo đường; viêm màng ngoài tim...
Khoa học y học đã xác định được hai nhóm virut A và B cùng với trên 50 týp huyết thanh đã được xác định. Các loại virut loại này gây ra nhiều bệnh và hội chứng phức tạp như sau:
Viêm màng não và viêm não
Bệnh nhi viêm màng não vô khuẩn điển hình có các dấu hiệu: sốt đột ngột kèm ớn lạnh, trẻ lớn có thể kêu lạnh run, nhức đầu, sợ ánh sáng và đau khi vận động mắt. Nhiều trẻ bệnh có biểu hiện buồn nôn và nôn thực sự. Trẻ trong trạng thái lơ mơ, cổ cứng. Kết quả xét nghiệm có tăng bạch cầu lympho trong dịch não tủy nhưng không có biến đổi các thành phần sinh hoá.
Nghiên cứu cho thấy có thể gặp một thể bệnh: sốt dịu đi vài ngày, sau đó sốt lại kèm theo những dấu hiệu viêm màng não. Virut Coxsackie nhóm A gây viêm não khu trú và viêm tủy cắt ngang. Virut nhóm B gây viêm não lan toả.
Bệnh tay - chân - miệng
Virut gây bệnh lây lan rất nhanh qua đường miệng: bệnh có thể lây rất nhanh từ trẻ này sang trẻ khác qua các chất tiết mũi miệng, phân hay bọt nước của trẻ bệnh trong các trường hợp: trẻ lành tiếp xúc trực tiếp với trẻ bệnh, bị nhiễm bệnh do nuốt phải nước bọt của trẻ bệnh được văng ra trong lúc ho, hắt hơi; trẻ lành cầm nắm đồ chơi, sờ chạm vào sàn nhà bị dây dính nước bọt, chất tiết mũi họng của trẻ bệnh; bệnh còn lây cho trẻ qua bàn tay chăm sóc của các cô bảo mẫu, cô nuôi dạy trẻ.
Bệnh đặc trưng bằng viêm miệng, tổn thương các ban có bọng nước ở bàn tay, bàn chân. Một trẻ bị nhiễm virut, sau thời gian ủ bệnh từ 4-6 ngày, trẻ bị sốt, chán ăn và uể oải, đau họng và nổi mụn nước ở niêm mạc miệng, lưỡi, sau đó là ở mu tay, hoặc lòng bàn tay. Mụn nước dạng bóng rộp và nhanh chóng loét. Một nghiên cứu cho biết có khoảng 30% bệnh nhân bị tổn thương ở vòm miệng, lưỡi gà hay hạch hạnh nhân. Các triệu chứng sẽ giảm trong 1 tuần. Nhưng có đến 90% trẻ dưới 5 tuổi bị bệnh tay - chân - miệng tử vong do bị phù phổi hay xuất huyết phổi.
Bệnh cảm cúm mùa hè
Nếu ngày hôm nay con bạn bị nhiễm virut thì sau thời kỳ ủ bệnh từ 3-6 ngày, trẻ bị sốt đột ngột kèm uể oải, nhức đầu. Bệnh biểu hiện giống như cảm cúm: hắt hơi, sổ mũi, chảy nước mũi, đau họng, ho. Có trẻ bị nôn. Bệnh thường diễn biến trong 1 tuần sẽ thuyên giảm hầu hết các triệu chứng.
Virut còn gây các bệnh khác như: viêm gan tối cấp ở trẻ sơ sinh, đái tháo đường phụ thuộc insulin, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản, viêm đa cơ, viêm khớp cấp, viêm thận cấp, viêm họng herpes, viêm kết mạc xuất huyết, viêm họng mụn nước...
Triệu chứng xét nghiệm: phân lập được virut từ nước súc họng hoặc phân được cấy truyền vào chuột.
Chú ý trong điều trị và phòng bệnh
Điều trị các bệnh do virut Coxsackie gây ra chủ yếu là điều trị triệu chứng, chăm sóc và nâng đỡ thể trạng trong các trường hợp viêm màng não, viêm não, bệnh tay - chân - miệng, viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim, đái tháo đường... Hiện nay chưa có vaccin phòng bệnh đặc hiệu cho loại virut Coxsackie, vì vậy để phòng bệnh thì biện pháp vệ sinh chặt chẽ là quan trọng nhất có thể hạ thấp nguy cơ nhiễm bệnh. Vì là virut đường ruột nên việc thực hiện ăn chín uống sôi là biện pháp tốt nhất để chống lây nhiễm bệnh.
Các biện pháp có tác dụng khác là thường xuyên rửa tay đặc biệt là sau mỗi lần thay tã cho trẻ nhỏ. Mọi người thực hiện thường xuyên rửa tay, đeo găng tay trong sinh hoạt và chăm sóc người bệnh. Đối với nhà ở, công trình phụ... phải được làm sạch trước tiên bằng nước xà phòng sau đó khử trùng bằng dung dịch chứa chlor. Người lớn và trẻ em phải tránh các tiếp xúc thân mật với người bệnh như hôn, vuốt ve, dùng chung dụng cụ. Nhắc nhở mọi người, nhất là trẻ em che miệng khi ho và hắt hơi. Chỉ nên bật quạt và máy lạnh vừa mát để tránh cho trẻ bị nhiễm lạnh.
ThS.Nguyễn Thế Minh
Theo SK & ĐS Online