Hơn 10 năm lấy cát lư hương từ Quảng Nam vào Sài Gòn để bán, bà Nguyễn Thị Lợi xem đấy là cách để người xa quê nhớ về cội nguồn tổ tiên mỗi dịp Tết đến.
Bà Nguyễn Thị Lợi xúc cát lư hương bán cho vị khách quen người Quảng Nam. Ảnh: Lê Phương.
Khệ nệ xách đủ các túi củ kiệu, dưa món, bánh mứt chuẩn bị Tết, người phụ nữ trung niên ghé hàng tạp hóa của bà Nguyễn Thị Lợi tại góc chợ Bà Hoa (phường 11, quận Tân Bình, TP HCM) mua cát về thay lư hương cắm bàn thờ ông bà. Không cần hỏi han nhiều, bà Lợi nhanh nhẹn lấy túi nylon và dùng lon sữa bò cũ đong phần cát trắng mịn ở "bao cát Quảng Nam" cho vị khách quen.
"Năm mô cũng phải ghé bà Lợi mua cát lư hương từ ngoài Quảng chở vào. Ông bà lúc còn sống luôn hướng về quê nên bây chừ lư hương thờ cúng ông bà nhất định phải là cát quê. Năm ni lu bu nhiều việc nên tôi mua sớm về để sẵn ở nhà lúc cần thay cho tiện", vị khách chia sẻ.
Tại cửa hàng bà Lợi, lẫn trong nhiều món hàng được mang trực tiếp từ Quảng Nam vào như nghệ, bánh tráng, than củi, bồ kết, dầu đậu phộng, chổi quét nhà, chuối chát, tro ủ củ kiệu... là tấm bảng làm bằng bìa catton đơn giản, nguệch ngoạc dòng chữ "Bán cát lư hương".
Giọng nói đậm chất Quảng dù đã vào Sài Gòn sinh sống ngót nghét nửa thế kỷ, bà Lợi giải thích cát bà bán có hai loại. Một loại được lấy ngay tại miền Nam và một loại nhất định phải được chở từ quê vào để phục vụ cho đồng hương. Cát chở từ miền Trung vào thường ẩm ướt, lại hay lẫn rác nên bà phải đãi sạch, trắng mịn rồi mang ra hong nắng cho thật khô trước khi bán. Một lon cát khoảng 2.000 đồng. Giá bán thì như nhau mà phải tốn công nhiều hơn, chẳng lời được mấy đồng, nhưng công việc này mang lại cho bà nhiều niềm vui khó tả.
Cát chở từ quê vào thường ẩm ướt, lại hay lẫn rác nên bà phải đãi sạch, trắng mịn rồi mang ra hong nắng cho thật khô trước khi bán. Ảnh: Lê Phương.
Cát chở từ quê vào thường ẩm ướt, lại hay lẫn rác nên bà phải đãi sạch, trắng mịn rồi mang ra hong nắng cho thật khô trước khi bán. Ảnh: Lê Phương.
Cát được bán quanh năm, cao điểm nhất là vào dịp Tết. Theo phong tục của người Việt Nam, 23 tháng chạp âm lịch là ngày thay cát lư hương, đưa ông Táo về trời với hy vọng thay đổi cái cũ, đón một năm mới với nhiều điều tốt lành, hưng thịnh. Có người ở huyện ngoại thành TP HCM nhưng vẫn tìm đến chợ Bà Hoa, ngôi chợ được mệnh danh là "chợ Quảng Nam giữa Sài Gòn", đến bà Lợi để mua cho bằng được nắm cát quê hương.
Ngoài 60 tuổi nhưng vóc dáng vẫn còn nhanh nhẹn, thoăn thoắt miệng nói tay làm, bà Lợi cho biết lý do bà đến với nghề bán cát, bán tạp hóa món Quảng đơn giản chỉ là mong con cháu nhớ cội nguồn. Nhiều năm gắn bó với nghề dệt nổi tiếng của làng dệt Bảy Hiền, đến lúc lớn tuổi bà không ngơi nghỉ mà nuôi ý định bán tạp hóa với chính những thứ mình từng gắn bó ở quê. Công việc vất vả, phải bắt đầu từ 5h sáng đến tận 23h khuya nhưng bà thấy hạnh phúc vì được gặp gỡ nhiều đồng hương. Các con của bà đã lớn, có công ăn việc làm ổn định, chỉ có con trai thứ và con dâu phụ giúp mẹ việc bán buôn.
Khách đến mua hàng bà Lợi đa phần là khách quen, vẹn nguyên chất giọng miền Trung dù bao năm nặng gánh mưu sinh đất Sài thành. Người mua thỉnh thoảng nán lại để bàn chuyện xóm làng ngoài quê, chuyện nhà chuyện cửa, như một góc quê hương thu nhỏ giữa Sài Gòn nhộn nhịp.
Sưu tầm