Cùng với tham quan, giải trí và nghỉ dưỡng, xu hướng du lịch gắn với tìm hiểu và trải nghiệm văn hóa bản địa đang ngày càng hấp dẫn du khách. Nắm bắt xu hướng này, Ninh Thuận tập trung gắn kết bảo tồn, phát huy di sản văn hóa với phát triển du lịch để tạo điểm nhấn thu hút du khách.
Du khách chụp hình lưu niệm tại Di tích triến trúc nghệ thuật Quốc gia đặc biệt tháp Po Klong Garai (phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm).
Nhiều tour du lịch văn hóa hấp dẫn
Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Thuận, toàn tỉnh hiện có 239 di sản văn hóa, trong đó có 64 di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đã được lập hồ sơ xếp hạng ở các cấp. Ninh Thuận là một trong số 21 tỉnh, thành có nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ đã được UNESCO vinh danh là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Ngoài ra, hồ sơ "Nghệ thuật làm gốm của người Chăm" đang đệ trình UNESCO đưa vào danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Đây chính là nguồn tài nguyên văn hóa quan trọng để Ninh Thuận khai thác, phát triển du lịch.
Ông Nguyễn Văn Hòa, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Thuận cho biết, phát huy tiềm năng, lợi thế về hệ thống di tích lịch sử, văn hóa phong phú của các địa phương, tỉnh đã và đang tập trung đẩy mạnh phát triển các loại hình du lịch văn hóa, kết nối di tích với danh lam thắng cảnh để thu hút du khách tới tham quan, tìm hiểu về giá trị của di sản. Các đơn vị lữ hành lựa chọn nhiều di tích, danh lam thắng để thiết kế sản phẩm du lịch đưa vào khai thác.
Đến Ninh Thuận, du khách có dịp chiêm ngưỡng và khám phá hệ thống các đền tháp Chăm tồn tại hàng thế kỷ đến nay vẫn gần như còn nguyên vẹn như: Quần thể tháp Hòa Lai (cuối thế kỷ thứ VIII), tháp Pô Klong Garai (thế kỷ XIII - XIV) và tháp Po Rome (thế kỷ XVI - XVII). Những đền tháp Chăm này có nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc độc đáo thuộc vào loại đẹp nhất của các đền tháp Chăm ở Việt Nam hiện nay. Trong đó, tháp Pô Klong Garai cách Quốc lộ 27 khoảng 200 m, nằm ở vị trí rất thuận tiện cho du khách đến tham quan, đây cũng là một trong những địa điểm tham quan nổi tiếng nhất hiện nay ở thành phố Phan Rang - Tháp Chàm.
Gắn với các di tích, hằng năm, địa bàn tỉnh có nhiều lễ hội được tổ chức như: Lễ hội Katê của đồng bào Chăm theo đạo Bà la môn; Tết cổ truyền Ramưwan của đồng bào Chăm theo đạo Bàni; Lễ hội cầu ngư của ngư dân vùng biển... Nổi bật nhất là Lễ hội Katê được tổ chức vào tháng 7 lịch Chăm (khoảng tháng 10 Dương lịch) với nhiều nghi lễ thể hiện đặc trưng phong tục, tín ngưỡng của đồng bào Chăm.
Lễ hội Katê diễn ra trong không khí sôi động trên một không gian rộng lớn, từ đền tháp Chăm đến các làng và các hộ gia đình. Các điệu múa như múa roi, múa đạp lửa, múa quạt, múa đội lu, múa khăn của các cô gái Chăm nhịp nhàng, uyển chuyển trong tiếng trống Ginơng, trống Baranưng, kèn Xaranai khắp nơi rộn rã khiến nhiều du khách say đắm, tìm về.
Để đáp ứng nhu cầu của du khách muốn tìm hiểu văn hóa bản địa và sản phẩm đặc thù địa phương, ngành Du lịch cùng các địa phương xây dựng, phát triển tour du lịch làng nghề khá hiệu quả với làng nghề gốm truyền thống Bàu Trúc, làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp. Các tour du lịch này thu hút ngày càng đông du khách tới tham quan, tìm hiểu văn hóa, mua sắm sản phẩm truyền thống.
Ông Phú Hữu Minh Thuần, Giám đốc Hợp tác xã gốm Chăm Bàu Trúc (thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước) chia sẻ, Bàu Trúc là một trong những làng gốm cổ nhất Đông Nam Á còn tồn tại đến nay và đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia. Đến làng gốm Bàu Trúc, du khách được chứng kiến kỹ thuật làm gốm, tham gia chế tác gốm thủ công. Làng gốm chuyên sản xuất các đồ gia dụng và đang phát triển nhiều sản phẩm, mẫu mã đáp ứng thị hiếu đa dạng của du khách.
Ninh Thuận đang đưa vào khai thác du lịch các nghề làm nỏ, gùi, đàn Chapi, nghệ thuật biểu diễn Mã la… ở những địa phương tập trung đồng bào Raglai sinh sống nhằm tạo thêm nhiều không gian và sản phẩm phục vụ du lịch văn hóa cộng đồng.
Theo đánh giá của ngành chức năng, di sản văn hóa là thành tố quan trọng tạo nên sức hút đặc biệt đối với du khách, góp phần tạo thương hiệu, hình ảnh du lịch mang nét riêng cho Ninh Thuận. Tuy nhiên, việc khai thác giá trị văn hóa, nâng cao hàm lượng văn hóa trong các sản phẩm du lịch của tỉnh còn hạn chế, thiếu sản phẩm, dịch vụ chất lượng cao, tính cạnh tranh còn thấp... Đây là những khó khăn cần sớm được khắc phục.
Triển khai đồng bộ các giải pháp
Trong định hướng phát triển kinh tế - xã hội, cấp ủy, chính quyền địa phương đặc biệt quan tâm tới việc khai thác, phát huy giá trị các di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch. Nghị quyết số 04-NQ/TU của Tỉnh ủy Ninh Thuận về phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030 tiếp tục xác định quan điểm chú trọng phát triển du lịch văn hóa, gắn phát triển du lịch với bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa nhằm tạo ra các sản phẩm mới lạ, khác biệt, mang nét đặc trưng riêng của tỉnh, trọng tâm là phát triển du lịch biển và du lịch văn hóa Chăm.
Theo ông Nguyễn Long Biên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận, tỉnh đang đẩy mạnh xây dựng, làm mới các sản phẩm dịch vụ du lịch, chuyển trọng tâm phát triển từ chiều rộng sang chiều sâu, quan tâm phát triển sản phẩm du lịch chất lượng cao, mang dấu ấn, đặc trưng riêng của vùng đất Ninh Thuận.
Để khai thác và phát triển bền vững loại hình du lịch văn hóa, tỉnh tăng cường thu hút các nguồn lực đầu tư, phát triển kết cấu hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật tại khu du lịch trọng điểm. Đồng thời, tỉnh phát triển sản phẩm, dịch vụ du lịch gắn với giá trị lịch sử, văn hóa các dân tộc theo hướng chuyên nghiệp, đồng bộ, hiện đại, có tính dài hạn và cạnh tranh cao.
Nhằm bảo tồn, phát huy hiệu quả giá trị di sản văn hóa, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch số 4654/KH-UBND về triển khai Chương trình bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam giai đoạn 2021- 2025 trên địa bàn tỉnh.
Mục tiêu của chương trình là lập quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo, phát huy di tích tháp Hòa Lai và tháp Pô Klong Garai gắn với phát triển du lịch Ninh Thuận đến năm 2030; tu bổ, tôn tạo ít nhất 5 di tích lịch sử - văn hóa, kiến trúc nghệ thuật, danh lam thắng cảnh cấp quốc gia; tu bổ ít nhất 10 lượt di tích cấp tỉnh. Chương trình sẽ xây dựng hồ sơ khoa học các di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ mai một, cần được bảo vệ khẩn cấp đề nghị ghi vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia, di sản thế giới, ưu tiên đối với Di sản Văn hóa phi vật thể của đồng bào Chăm, Raglai.
Tỉnh giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp đơn vị liên quan tiếp tục điều tra, nghiên cứu, trình các cấp xét duyệt xếp hạng các di tích. Ngành chức năng đẩy mạnh nghiên cứu, phục dựng để bảo tồn và giới thiệu di sản văn hóa, văn nghệ dân gian tiêu biểu của các dân tộc bằng nhiều hình thức, trong đó chú trọng phát triển ứng dụng công nghệ số nhằm hỗ trợ, nâng cao trải nghiệm của khách tham quan tại di tích, bảo tàng, Trung tâm Nghiên cứu văn hóa Chăm, điểm tham quan du lịch.
Sản phẩm gốm Chăm Bàu Trúc nổi tiếng của tỉnh Ninh Thuận.
Với di tích có thể khai thác, phục vụ du lịch, Ninh Thuận tiếp tục đẩy mạnh đầu tư đồng bộ về cơ sở hạ tầng, kết nối di tích với các danh lam thắng cảnh và địa phương lân cận để thu hút khách du lịch tới tham quan, tìm hiểu về giá trị của di sản.
Tỉnh đẩy mạnh huy động các nguồn lực, ý tưởng từ tổ chức, cá nhân, thành phần kinh tế tham gia đầu tư dự án phát triển du lịch nói chung và du lịch văn hóa nói riêng; tăng cường tổ chức nhiều đoàn khảo sát với sự tham gia của đơn vị lữ hành nhằm giúp địa phương xây dựng sản phẩm du lịch mới đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách.
Theo Bài và ảnh: Nguyễn Thành (TTXVN)
https://baotintuc.vn/du-lich/ninh-thuan-phat-trien-du-lich-gan-voi-bao-ton-phat-huy-cac-gia-tri-van-hoa-20220322132010591.htm