Tiền thân là đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân với 34 chiến sĩ đầu tiên trong ngày thành lập 22 tháng 12 năm 1944. Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành, được sự quan tâm lãnh đạo, giáo dục rèn luyện của Đảng Cộng sản Việt Nam và chủ tịch Hồ Chí Minh, Quân đội Nhân dân Việt Nam - một đội quân từ Nhân dân mà ra, vì Nhân dân mà chiến đấu đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành.
Hoàn thành tốt chức năng đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất gắn bó máu thịt với Nhân dân được bạn bè Quốc tế ngưỡng mộ. Ý thức sâu sắc vinh dự và trách nhiệm lớn lao trước Đảng, Tổ quốc và Nhân dân, toàn quân nguyện tiếp tục đoàn kết, phát huy truyền thống, phẩm chất tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ, tích cực đổi mới, sáng tạo, không ngừng nỗ lực phấn đấu nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, giữ vững vai trò là lực lượng nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa trong mọi tình huống, xứng đáng là Quân đội Anh hùng của dân tộc Anh hùng.
Ngày 22 tháng 12 năm 1944, theo Chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh vĩ đại, Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân đã chính thức làm lễ thành lập tại khu rừng Trần Hưng Đạo nay thuộc xã Tam Kim huyện Nguyên Bình tỉnh Cao Bằng. Đây là đội quân chủ lực đầu tiên của lực lượng vũ trang cách mạng và là tiền thân của quân đội Nhân dân Việt Nam ngày nay
Ngày 15/5/1945, đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân sáp nhập với lực lượng cứu quốc quân và đổi tên thành Giải phóng quân, trở thành lực lượng quân sự chủ lực của mặt trận Việt minh khi tiến hành cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng tháng tám năm 1945. Từ một đội quân chỉ vài trăm người khi tham gia tổng khởi nghĩa, quân đội Nhân dân Việt Nam đã phát triển thành quân đội với các sư đoàn chủ lực mạnh, lập nên những chiến công lẫy lừng mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử ngày 7/5/1954, đập tan mưu toan thiết lập lại chế độ thuộc địa của thực dân Pháp, đồng thời, tạo nên thắng lợi của cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất Đất nước.
Sau chiến thắng lịch sử năm 1975, quân đội Nhân dân Việt Nam cùng với Nhân dân cả nước tiến hành thắng lợi các cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới giữ vững độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Thời kỳ đổi mới, quân đội tiếp tục làm tốt chức năng của đội quân chiến đấu, đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất, đóng vai trò nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh Nhân dân. Giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc cả vùng trời, vùng biển, biên giới và đất liền; xung kích trong phòng chống dịch bệnh, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn; tham gia xoá đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên. Thực hiện tốt công tác đối ngoại quốc phòng, tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hiệp quốc. Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý điều hành của Nhà nước, được Nhân dân hết lòng thương yêu, đùm bọc, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam đã xây đắp và không ngừng tô thắm truyền thống; “Trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng. xây dựng quân đội Nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân, Binh chủng tiến thẳng lên hiện đại, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Ký ức kháng chiến
Cách đây 74 năm, thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng và Chính phủ vào tháng 2 năm 1950 trước yêu cầu của Cách mạng, Chính Phủ quyết định hợp nhất hai tỉnh Phúc Yên và Vĩnh Yên thành lập tỉnh Vĩnh Phúc. Ngay sau khi ra đời, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, tỉnh đã chủ trương xây dựng phát triển lực lượng vũ trang làm nòng cốt cho kháng chiến kiến quốc. Tiểu đoàn bộ đội địa phương mang phiên hiệu tiểu đoàn 64 được thành lập trên cơ sở nòng cốt của ba Đại đội 460, 468 và 480 thuộc bộ đội địa phương Vĩnh Yên - Phúc Yên.
Ngay sau khi ra đời, đêm 13/6/1950 tiểu đoàn 64 tổ chức ra quân đánh địch tại đồn Sơn Kiệu thuộc xã Chấn Hưng, huyện Vĩnh Tường, tiêu diệt hoàn toàn đồn Sơn Kiệu. Với chiến thắng trận đầu đồn Sơn Kiệu, ngày 13/6/1950 chính thức trở thành ngày thành lập, ngày truyền thống của lực lượng vũ trang Nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc.
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, Nhân dân cùng các lực lượng vũ trang Vĩnh Phúc hăng hái tăng gia sản xuất, mở rộng vùng địch hậu, tập trung xây dựng lực lượng khu du kích, làng chiến đấu, chiến sĩ du kích mưu trí, dũng cảm bám đất, bám dân xây dựng cơ sở kháng chiến trong lòng dân. Cuối năm 1953, sau những thất bại nặng nề trên chiến trường, thực dân Pháp phải co cụm binh lực trong đó chúng tập trung xây dựng tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ và đây cũng trở thành cứ điểm quyết chiến chiến lược của ta. Với khẩu hiệu “tất cả để chiến thắng” người Vĩnh Phúc ngược đường lên Tây Bắc. Trong chiến dịch này, Vĩnh Phúc động viên trên 4,2 vạn người đi dân công, đóng góp hàng ngàn tấn lương thực, thực phẩm, phương tiện vận tải phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ, được tặng cờ thi đua xuất sắc, góp phần cùng quân dân cả nước làm nên chiến thắng Điện Biên lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu.
Hiệp định Giơ ne vơ vừa được ký kết, Mỹ lại nhảy vào xâm lược nước ta. với khẩu hiệu “Không có gì quí hơn độc lập, tự do” tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, từ năm 1965 đến 1975 gần 12 vạn thanh niên Vĩnh Phúc lên đường xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước. Gần 4000 người đi thanh niên xung phong có mặt trên khắp các chiến trường, chiến đấu dũng cảm và lập nhiều chiến công xuất sắc. Thành tích ấy đã góp công cùng với quân dân cả nước đánh bại các chiến lược, chiến tranh đặc biệt 1961, 1965, chiến tranh cục bộ 1965 - 1968, Việt Nam hóa chiến tranh 1969 – 1972 của đế quốc Mỹ. Chiến tranh phá hoại lần 1, lần 2 và 12 ngày đêm lịch sử trên bầu trời Hà Nội làm nên một Điện Biên Phủ trên không đè bẹp sức mạnh của không lực Hoa Kỳ, buộc chúng phải ký hiệp định Paris tháng 4/1975, tiếp đến là chiến dịch Hồ Chí Minh đã toàn thắng cả nước thống nhất đi lên chủ nghĩa xã hội.
Đất nước mới được thống nhất, vết thương chiến tranh chưa kịp hàn gắn các thế lực thù địch lại phát động cuộc chiến tranh trên tuyến biên giới phía Tây Nam và phía Bắc của tổ quốc. Lực lượng vũ trang Vĩnh Phúc lại hăng hái thi đua chi viện cho chiến trường, góp phần đánh thắng kẻ thù xâm lược, giữ vững chủ quyền biên giới, lãnh thổ thiêng liêng của tổ quốc. Lực lượng vũ trang tỉnh được tặng thưởng huân chương chiến công hạng nhất, được tuyên dương danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân.
Sau gần 30 năm hợp nhất từ 1968 đến 1996, đầu năm 1997 tỉnh Vĩnh Phúc được tái lập, lực lượng vũ trang Vĩnh Phúc tiếp tục được củng cố, có bước phát triển mới, đáp ứng với nhiệm vụ trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế. Quán triệt nghiêm túc đường lối nhiệm vụ quân sự quốc phòng và quan điểm xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân của Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân khu 2 và Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Vĩnh Phúc xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, tăng cường các tiềm lực quốc phòng trong khu vực phòng thủ tỉnh, kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế xã hội với tăng cường tiềm lực quốc phòng an ninh, xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, huyện ngày càng vững chắc.
Vững bước đi lên
Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng uỷ Quân khu 2, thường xuyên và trực tiếp của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh Vĩnh Phúc. Đảng bộ quân sự tỉnh đã phát huy vai trò lãnh đạo, nâng cao sức chiến đấu của các tổ chức Đảng trong cơ quan, đơn vị. Các cấp ủy, tổ chức Đảng đã quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn, quy định của cấp trên. Coi trọng đổi mới, nâng cao chất lượng công tác tư tưởng, xây dựng bản lĩnh chính trị, các quy chế, qui định, nguyên tắc tổ chức và chế độ sinh hoạt Đảng được duy trì nghiêm túc. Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu được nâng lên, nội bộ đoàn kết, thống nhất đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh, quy định của Trung ương và Ban Thường vụ Tỉnh ủy về trách nhiệm nêu gương, chỉ thị của Ban Thường vụ Đảng ủy Quân khu về nâng cao trách nhiệm của cán bộ chủ trì các cấp. Hàng năm, từ cơ quan Bộ chỉ huy đến các cơ quan đơn vị cơ sở đều quán triệt sâu sắc chỉ lệnh, mệnh lệnh huấn luyện chiến đấu của Tư lệnh Quân khu 2 và Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh.
Công tác xây dựng lực lượng dự bị động viên và dân quân tự vệ được Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh chỉ đạo các địa phương triển khai thực hiện ngày càng có nề nếp, hiệu quả. Chú trọng, sắp xếp bố trí lực lượng dự bị động viên theo hướng gọn địa bàn, tiện cơ động, xử lý các tình huống được Bộ quốc phòng chọn làm điểm cho toàn quân về xây dựng, quản lý và động viên lực lượng dự bị động viên theo phương thức tròn khâu, đạt kết quả tốt. Các địa phương đều thực hiện tốt phương châm xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp. Có cơ cấu hợp lý, luôn coi trọng chất lượng tổng hợp nhất là chất lượng chính trị, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Tỷ lệ dân quân tự vệ luôn được điều chỉnh, bổ sung phù hợp với tình hình dân số, địa bàn dân cư và yêu cầu nhiệm vụ.
Cùng với thu hút đầu tư, đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội, Vĩnh Phúc luôn coi trọng xây dựng củng cố tiềm lực quốc phòng. Nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu và phòng thủ tác chiến bằng những công trình quân sự trong khu vực phòng thủ, thao trường tổng hợp, hệ thống đài quan sát, trạm cảnh báo chiến sự, thiên tai, trận địa phòng không. Vĩnh Phúc vinh dự được Trung ương lựa chọn tổ chức làm điểm những cuộc diễn tập cho toàn quốc. Nội dung diễn tập có sự đổi mới, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo cho các cấp ủy Đảng, chỉ đạo điều hành của chính quyền, phát huy vai trò làm tham mưu và tổ chức thực hiện của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể địa phương trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng an ninh, góp phần tăng cường các tiềm lực quốc phòng trong khu vực phòng thủ. Công tác tuyển quân hàng năm đều được các cấp, các ngành coi trọng, chất lượng thanh niên nhập ngũ ngày càng được nâng lên, đồng thòi thực hiện tốt phương châm công khai, công bằng, dân chủ, đúng luật. Tuổi trẻ ngày nay hăng hái viết đơn tình nguyện được lên đường nhập ngũ, bảo vệ Tổ quốc.
Bên cạnh thực hiện tốt chức năng chiến đấu, lao động sản xuất, lực lượng vũ trang tỉnh đã và đang vận dụng sáng tạo những kết quả trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và việc giúp Nhân dân phòng chống bão lũ, thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn. Hình ảnh người chiến sĩ xuất hiện trong mưa to, lũ lớn không quản ngại gian khổ đầm mình trong mưa lũ để cứu tài sản của Nhân dân, luôn thể hiện là chỗ dựa vững chắc cho Nhân dân trước những thiên tai, thảm họa, coi đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, xuyên suốt và là một nhiệm vụ chiến đấu của quân đội trong thời bình. Thời điểm bệnh dịch Covid-19 bùng phát là một trong những nhiệm vụ khó khăn, trở ngại, trọng điểm được toàn xã hội quan tâm. Cơ quan quân sự đã làm tốt vai trò tham mưu cho ban chỉ đạo các cấp, phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành thực hiện nhiều biện pháp tích cực trong phòng chống dịch. Thực hiện tốt quan điểm chỉ đạo chống dịch như chống giặc và trở thành lực lượng nòng cốt, đi đầu vừa tự phòng, chống vừa chỉ đạo trong cơ quan đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chiến đấu giữa thời bình. Tổ chức bảo đảm phục vụ cách ly tập trung tại trung đoàn 834, tạo ấn tượng tốt đẹp về hình ảnh bộ đội Cụ Hồ.
Lực lượng vũ trang với quân đội đã tăng cường lực lượng xuống địa phương, đi tuyên truyền vận động người dân chấp hành thực hiện tốt các quy định về phòng chống dịch lực lượng dân quân tại chỗ đã phối hợp tốt với các ban ngành đoàn thể địa phương thường xuyên đi xuống tận hộ dân để hướng dẫn cách tự theo dõi sức khỏe tại nhà, rồi đeo khẩu trang, khử khuẩn. Nhân dân thấy là rất là phấn khởi và rất là tin tưởng vào Lực lượng vũ trang tỉnh
Trong phong trào quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới, lực lượng vũ trang tỉnh đóng góp hàng nghìn ngày công tu sửa đường giao thông liên thôn, liên xóm, nhà văn hóa. Tu bổ nâng cấp nghĩa trang liệt sĩ giúp các cơ sở hoàn thành tiêu chí về quốc phòng, tích cực tham gia tuyên truyền, vận động Nhân dân chấp hành đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước. Quan hệ đoàn kết quân dân ngày càng được tăng cường, thế trận lòng dân ngày càng được củng cố vững chắc. Hình ảnh và phẩm chất cao đẹp bộ đội Cụ Hồ luôn tỏa sáng trong lòng Nhân dân. Lực lượng vũ trang tỉnh tích cực tham gia các quĩ vì người nghèo, đền ơn đáp nghĩa, chất độc da cam, xây dựng hàng chục nhà tình nghĩa, nhà đồng đội. Tổ chức xét duyệt đề nghị chi trả đúng chế độ cho các đối tượng chính sách.
Tự hào hướng tới tương lai
Dưới lá cờ vinh quang của Đảng, phát huy truyền thống 80 năm xây dựng và trưởng thành của Quân đội Nhân dân Việt Nam, lực lượng vũ trang tỉnh giữ vững niềm tin quyết thắng, xây dựng ý chí quyết tâm, phát huy dân chủ, đoàn kết, kỷ cương, đổi mới, sáng tạo xây dựng Đảng bộ Quân sự tỉnh trong sạch, vững mạnh, xây dựng lực lượng vũ trang tỉnh vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quân sự, quốc phòng trong tình hình mới. Lực lượng vũ trang tỉnh Vĩnh Phúc luôn phát huy truyền thống quê hương anh hùng, có vị trí chiến lược quan trọng, luôn vững vàng niềm tin với Đảng, với tổ quốc, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng, giành nhiều thành tích to lớn tô thắm lịch sử truyền thống tỉnh Vĩnh Phúc anh hùng.
Quá khứ hào hùng là điểm tựa để lực lượng vũ trang tỉnh vươn lên củng cố địa bàn chiến lược trong khu vực phòng thủ của Quân khu 2 và cả nước ngày càng vững chắc, tạo thế trận lòng dân thực hiện thắng lợi 2 nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt nam xã hội chủ nghĩa, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Vững bước tiến lên trong thời đại kỷ nguyên số, hội nhập và phát triển.
Lê Dũng