Bằng tư duy đổi mới, cách làm sáng tạo cùng những nỗ lực không ngừng nghỉ của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự chung sức, đồng lòng của người dân, sau gần 15 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, bộ mặt nông thôn trên địa bàn tỉnh đã có nhiều khởi sắc, đời sống Nhân dân ngày càng được nâng lên, sự ấm no hiện hữu trong từng nếp nhà. Chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc, việc xây dựng nông thôn mới đang ngày càng được nâng cao và đi vào chiều sâu. Điều này đặt ra những yêu cầu mới, đòi hỏi các địa phương phải không ngừng nỗ lực, phấn đấu để nâng cao chất lượng các tiêu chí theo hướng chuyển từ “lượng” sang “chất”, bền vững, toàn diện và có chiều sâu.
Ở Vĩnh Phúc, Chương trình xây dựng nông thôn mới luôn được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, kịp thời của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp, sự vào cuộc tích cực của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, sự đồng tình hưởng ứng tham gia nhiệt tình của Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp nên đạt được nhiều kết quả tích cực và toàn diện. Nhận thức của cán bộ, đảng viên và người dân về xây dựng NTM ngày càng được nâng lên; vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng nông thôn mới được phát huy hiệu quả; đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng được cải thiện; diện mạo nông thôn có nhiều đổi mới rõ nét.
Vui mừng khi không chỉ những xã, huyện được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, mà nhiều địa phương chưa đạt chuẩn nông thôn mới cũng có bước tiến đáng kể về hạ tầng và chất lượng sống của người dân. Diện mạo các địa phương, vùng nông thôn đã được chương trình xây dựng nông thôn mới “làm mới” khá toàn diện, như: Hệ thống trường học, trạm y tế, nhà văn hóa, trung tâm học tập cộng đồng... được xây dựng khang trang, từng bước đáp ứng nhu cầu của người dân. Bên cạnh đó, việc đào tạo nghề, giải quyết việc làm, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, hỗ trợ vốn... được quan tâm thực hiện và mang lại hiệu quả tích cực. Hiện nay, bằng sự quyết tâm cao, cấp ủy, chính quyền và người dân của nhiều địa phương trong tỉnh đang tập trung cùng phấn đấu hướng đến sự “thay da đổi thịt” với chất lượng thực sự cao hơn, với nếp sống văn minh, hiện đại ở vùng quê, đó là xây dựng một nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, đây cũng là kỳ vọng của chương trình.
Hiện nay, xây dựng nông thôn mới phải đi vào chiều sâu, chất lượng. Xây dựng nông thôn mới bảo đảm thực chất, hiệu quả, bền vững; tuyệt đối không chạy theo thành tích để hạ thấp chỉ tiêu, tiêu chí phấn đấu. Chú trọng xây dựng mô hình phát triển kinh tế - xã hội nhằm hoàn thiện, nâng cao các tiêu chí nông thôn mới tại địa phương, nhất là các tiêu chí về đời sống người dân, giảm nghèo, thu nhập, môi trường và an toàn thực phẩm; bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa và bảo đảm an ninh, an toàn xã hội.
Xã Liên Châu huyện Yên Lạc, năm 2019 mới đạt 3/5 tiêu chí và 17/29 nội dung nông thôn mới nâng cao, thôn dân cư kiểu mẫu nhưng đến hết năm 2020, xã đã đạt tất cả các tiêu chí. Liên Châu trở thành xã đạt chuẩn Nông thôn mới nâng cao đầu tiên của Vĩnh Phúc và được Ủy ban nhân dân tỉnh tặng Bằng khen, Cờ thi đua. Từ năm 2020 đến năm 2024, Liên Châu đã huy động tổng nguồn lực xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu trên 313 tỉ đồng, trong đó, gần 34 tỉ đồng do Nhân dân đóng góp. Từ nguồn lực này, địa phương đã đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng: nâng cấp, cải tạo gần 23km đường giao thông nông thôn, giao thông nội đồng; xây mới, cải tạo 3,2 km thủy lợi; xây dựng mới 12 nhà văn hóa thôn, làng; xây mới và cải tạo các công trình trường học; đường điện chiếu sáng, điện trang trí cùng nhiều công trình phúc lợi khác. Liên Châu hôm nay có 11/11 thôn đạt chuẩn thôn nông thôn mới kiểu mẫu và đều đạt thôn thông minh; có 1 Làng văn hóa kiểu mẫu. Xã đạt 3/3 tiêu chí xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu là: Giáo dục; Văn hóa và Cảnh quan, môi trường. Sự phát triển kinh tế, xã hội được chuyển hóa vào chất lượng cuộc sống của người dân ngày càng được nâng cao. An ninh chính trị được giữ vững, đảm bảo trật tự an toàn xã hội.
Tại xã Nguyệt Đức huyện Yên Lạc, Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân xã đã thành lập ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới nâng cao, ban hành kế hoạch chi tiết thực hiện các tiêu chí, xác định rõ khối lượng công việc, lộ trình thời gian hoàn thành. Theo đó, ban chỉ đạo cũng đã phân công nhiệm vụ cho từng thành viên tổ chức, chỉ đạo kiểm tra, đôn đốc tiến độ thực hiện tại các thôn. Qua mặt trận tổ quốc và các đoàn thể chính trị đã tuyên truyền vận động nhân dân tích cực hưởng ứng phong trào xây dựng xã nông thôn mới nâng cao, thôn nông thôn mới kiểu mẫu. Chọn phát triển kinh tế làm đòn bẩy để xây dựng nông thôn mới Nguyệt Đức đã ban hành nhiều cơ chế khuyến khích nhất là phát triển nông nghiệp. Xã chú trọng chuyển dịch cơ cấu theo hướng tăng tỷ trọng nhóm ngành tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ khuyến khích người dân áp dụng mạnh mẽ các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất để mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn. Nhờ đó thu nhập bình quân đầu người đạt 56.4 triệu đồng/người/năm, tăng gấp 2,5 lần so với năm 2009. Tỷ lệ hộ nghèo giảm, các tiêu chí thuộc lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, an ninh trật tự, hành chính công cũng được chính quyền xã quan tâm đầu tư nguồn lực, nâng cao chất lượng phù hợp với quy hoạch kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
Đời sống người dân ngày càng nâng cao, các tổ chức chính trị xã hội từ xã đến thôn và nhân dân đồng thuận hưởng ứng; bốn tuyến đường giao thông nông thôn trên địa bàn xã với tổng chiều dài 8,9 km được cải tạo nâng cấp, xây mới 5.600m cống rãnh thoát nước có nắp đậy, trồng mới 6.000 đường cây, đường hoa, vẽ mới 600 mét vuông tranh tường, chỉnh trang sơn sửa gần 13.000 tường rào, đầu tư lắp đặt hơn 17 Km điện chiếu sáng đến 100% tuyến đường thôn xóm với tổng trị giá 19 tỷ đồng. Nguyệt Đức đã hoàn thành 3/5 tiêu chí với 21/29 nội dung xã nông thôn mới nâng cao.
Nằm trong số 14 thôn đăng ký với huyện Yên Lạc thực hiện thôn dân cư nông thôn mới kiểu mẫu. Năm 2021, thôn Cổ Tích xã Đồng Cương đã đạt 9/9 tiêu chí, 21/21 nội dung. Sau khi nhận nhiệm vụ cấp ủy chi bộ và nhân dân trong thôn đã đoàn kết, quyết tâm phấn đấu thực hiện. Nổi bật là chi bộ đã tuyên truyền vận động nhân dân trong thôn cùng chung sức đồng lòng ủng hộ nguyên vật liệu ngày công đóng góp kinh phí hỗ trợ hơn 400 triệu đồng để chỉnh trang đường làng ngõ xóm.
Thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, cấp ủy, chính quyền và Nhân dân xã Ngũ Kiên đã đã chung sức, đồng lòng, huy động mọi nguồn lực, tạo nên thành tựu nổi bật. Năm 2021, xã Ngũ Kiên được công nhận là xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và được Ủy ban nhân dân tỉnh tặng Cờ Đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua. Năm 2022, Ngũ Kiên là một trong những địa phương đầu tiên của tỉnh được công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, với hai tiêu chí đăng kí thực hiện là Giáo dục và Cảnh quan môi trường.
Thực hiện quan điểm phát triển kinh tế gắn với nhiệm vụ bảo vệ môi trường, cấp ủy, chính quyền xã Ngũ Kiên đã ban hành nhiều quyết định, văn bản và vận động nhân dân tham gia xây dựng, cải tạo cống rãnh thoát nước thải; phân loại, thu gom và xử lí rác thải trên địa bàn xã đúng nơi qui định. Một Ngũ Kiên “Sáng - xanh - sạch - đẹp - văn minh - đáng sống” đã và đang hiện hữu.
Quá trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, Ngũ Kiên đã huy động được tổng kinh phí gần 243,5 tỉ đồng. Trong đó, Nhân dân đóng góp hơn 9,5 tỉ đồng, cùng với tiền mặt và hàng nghìn ngày công lao động và nhiều hiện vật giá trị. 13/13 thôn dân cư của xã đều đạt thôn Nông thôn mới kiểu mẫu. Đặc biệt trong đó, Ban Chỉ đạo Xây dựng nông thôn mới xã đã lựa chọn và xây dựng thôn Chùa thực hiện mô hình thôn thông minh. Dưới sự chỉ đạo sát sao từ các cấp ủy, chính quyền và quan trọng nhất là sự thay đổi tư duy, thói quen của mỗi người dân, trong một thời gian ngắn, thôn Chùa đã đạt các tiêu chí và được Ủy ban nhân dân Huyện Vĩnh Tường công nhận đạt chuẩn Thôn nông thôn mới thông minh năm 2022. Đến nay, công nghệ thông tin được ứng dụng rộng rãi, mang lại nhiều tiện ích trong đời sống, người dân được thụ hưởng đã cảm nhận rõ rệt những thành quả ấy.
Có thể thấy, công cuộc xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, nông thôn mới nâng cao đã thổi luồng sinh khí mới, mang lại niềm vui, sự phấn khởi cho người dân khi đời sống được cải thiện và nâng cao cả về vật chất, tinh thần nhưng vẫn không làm mất đi hồn cốt vốn có, đưa nông thôn ngày càng trở thành những miền quê đáng sống. Xác định việc xây dựng nông thôn mới chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc và yếu tố quan trọng là chất lượng, hiệu quả và sự bền vững để tạo ra diện mạo và sức sống cho nông thôn Vĩnh Phúc ngày một chất lượng, hiệu quả và bền vững.
Lê Dũng