Thực hiện sứ mệnh tìm kiếm những ca khúc mới và nhạc sĩ mới cho đời sống âm nhạc Việt Nam, trải qua hành trình bảy năm phát triển, chương trình Bài hát Việt đã khẳng định được những bước trưởng thành vững chắc, nhất là với dấu ấn đậm nét để lại sau đêm Chung kết Bài hát Việt 2011 diễn ra vừa qua.
Có thể khẳng định, chung kết Bài hát Việt 2011 là một bữa tiệc âm nhạc thịnh soạn với sự tập hợp của 16 ca khúc xuất sắc nhất được tuyển lựa từ 63 tác phẩm của bảy liveshow năm 2011. Tối 18-2-2012, hội trường Nhà hát thành phố Hồ Chí Minh như vỡ òa trong không khí hào hứng của đông đảo người xem mọi lứa tuổi. Họ bị thu hút mạnh mẽ bởi sức trẻ dồi dào kết tinh trong chương trình chung kết đặc biệt được mong chờ nhất trong năm. "Trẻ" ở đội ngũ sáng tác, "trẻ" ở đội ngũ biểu diễn, "trẻ" ở phong cách trình bày và "trẻ" cả trong những ca từ, tiết tấu. So với những năm trước, Bài hát Việt 2011 nhiều về số lượng tác giả dự thi và số lượng ca khúc dự thi, song có một điểm lạ là sự gia tăng ấy hầu như đến từ những gương mặt mới, những cái tên mới chưa mấy được công chúng biết đến như: Anh Khang, Tạ Quang Thắng, Thái Trinh, Thùy Hoàng Diễm, Võ Việt Phương, Nguyễn Ðức Cường,... Họ đa phần là những "8X" còn trẻ cả về tuổi đời và tuổi nghề, thậm chí Thái Trinh sáng tác "Ðứng yên" khi cô mới chỉ bước chân vào lớp mười, nhưng chính họ đã chinh phục công chúng đầy ngoạn mục bằng những sáng tác gây bất ngờ từ âm nhạc đến ý tưởng. Một Ðức Cường sâu lắng, tinh tế bên "Mẹ tôi và những thị xã vắng"; một Quang Thắng dịu dàng trong những ca từ lãng mạn của "Ngôi sao trong đêm"; một Hà Okio trong trẻo, hồn nhiên cùng "Nơi ấy"; hay một Ðinh Mạnh Ninh sôi nổi, cá tính trong "Những ô cửa sắc màu"..., tất cả đã đưa khán giả đi từ miền cảm xúc này đến miền cảm xúc khác. Những ca khúc ấy không chỉ chinh phục người nghe đơn giản vì chúng mới mẻ mà còn bởi sự đa dạng trong phong cách sáng tác.
Nhìn lướt qua diện mạo Bài hát Việt 2011, có thể dễ dàng nhận thấy điểm đặc biệt là phần lớn các ca khúc tham gia đêm chung kết đều chịu ảnh hưởng của các trào lưu sáng tác hiện đại. Bên cạnh một số ca khúc mang âm hưởng dân gian như "Như lời mẹ ru" hay "Mẹ tôi và những thị xã vắng"; công chúng có thể nhận thấy chất rap trong "Cây bàng"; chất R&B trong "Nơi ấy có cha", "Những ô cửa sắc màu"; chất rock trong "Vỏ bọc", "Ðiều nhỏ nhoi"; hay chất jazz trong "Cô gái Việt",... Song đây cũng là điều dễ lý giải khi chúng ta đang sống trong bối cảnh giao lưu văn hóa quốc tế, hơn nữa đội ngũ sáng tác lại đa phần là người trẻ. Nhà báo Chu Minh Vũ-một trong ba vị khách mời tham gia phần bình luận của chương trình đã nhận xét rằng các sáng tác của Bài hát Việt năm nay không còn "thuần Việt" như những năm trước mà đã mang hơi thở thời đại hơn và mang xu thế hội nhập hơn với thế giới.
Tuy nhiên, dù được sáng tác với phong cách hiện đại thì cũng không vì thế mà lời ca, ý tứ trong những giai điệu trẻ mất đi tính nhân văn và trở nên sáo rỗng. Những ca khúc tham dự chung kết Bài hát Việt thu hút người nghe ở mọi lứa tuổi bởi tính đa dạng, sự sâu sắc trong nội dung đề tài và chủ đề tư tưởng. Từ trong những tiết tấu lạ, những cách phối khí sáng tạo, người nghe vẫn cảm nhận được tấm tình chân thực, sâu lắng mà những người trẻ dành cho gia đình và xã hội. Không còn gói gọn trong những đề tài về tình yêu, biên độ nội dung trong âm nhạc đã được mở ra bất tận, chẳng cần hô hào mạnh mẽ mà vẫn đọng lại sâu lắng thiết tha. Ðêm chung kết Bài hát Việt 2011 còn góp thêm một điểm nhấn thú vị khi có đến hơn nửa số ca khúc tham gia dự giải được trình diễn bởi chính tác giả. Ðược sống trong chính bài hát của mình, dường như vì thế mà những ca khúc được thể hiện tinh tế hơn và tràn đầy cảm xúc hơn.
Khác với chương trình những năm trước, Bài hát Việt năm 2011 được Hội đồng thẩm định cho điểm trên những tiêu chí rất rõ ràng về: hình tượng âm nhạc, hình tượng văn học, cảm xúc âm nhạc, tính sáng tạo, sự định hình phong cách và ý nghĩa xã hội. Hơn nữa, fo-mat chương trình cũng được thay đổi theo hướng tăng cường tính tương tác với khán giả. Thay vì lần lượt trình diễn các ca khúc từ đầu đến cuối, Bài hát Việt 2011 còn dành thời lượng nhất định để các tác giả, ca sĩ hoặc nhóm tác giả đã có những dự án sáng tạo, hoàn thiện về âm nhạc đương đại giới thiệu đến khán giả. Sự thay đổi này ít nhiều ảnh hưởng đến phong cách sáng tác của các nhạc sĩ trẻ và gu thưởng thức âm nhạc của công chúng hiện đại. Tuy nhiên, bên cạnh những thay đổi theo chiều hướng xây dựng, chung kết Bài hát Việt 2011 cũng còn một vài thay đổi mà tính hiệu quả chưa thể kiểm định. Nếu như những năm trước, giải thưởng Bài hát Việt được chia theo các dòng nhạc như: Bài hát mang phong cách thính phòng nổi bật, Bài hát mang phong cách dân gian đương đại nổi bật, Bài hát mang phong cách Pop-Rock nổi bật,... thì năm nay, giải thưởng phân theo dòng nhạc đã được thay bằng giải thưởng cao nhất là Bài hát của năm. Sự thay đổi này giúp tăng mạnh tính cọ xát, độ hấp dẫn và sức cạnh tranh của cuộc thi, tuy nhiên cũng gây nhiều khó khăn cho độc giả khi bình chọn ca khúc yêu thích, đặc biệt là gây nhiều tranh luận cho hội đồng thẩm định để tìm ra sáng tác xuất sắc, nhất là khi các tác phẩm dự thi năm nay tương đối đồng đều về chất lượng. Ðây là yếu tố cần được Ban tổ chức xem xét lại để bảo đảm tính công bằng cho những mùa giải tiếp theo. Tuy nhiên, cần thừa nhận, chung kết cuộc thi Bài hát Việt 2011 đã mang đến một đêm âm nhạc làm người xem thỏa mãn cả tai, mắt và cảm xúc. Trong bối cảnh trầm lắng của đời sống âm nhạc Việt Nam những năm qua, sự xuất hiện của những ca khúc mới, những tác giả mới đã góp thêm những dấu hiệu khởi sắc đáng kỳ vọng cho âm nhạc nước nhà.
Giải thưởng cao nhất của Bài hát Việt 2011 là giải Bài hát của năm thuộc về ca khúc Ký ức mùa đông của nhạc sĩ Thành Vương. Giải dành cho Nhạc sĩ tham gia hòa âm - phối khí hiệu quả và Giải Cống hiến do ban tổ chức bình chọn thuộc về nhạc sĩ Thanh Tâm, tác giả của ca khúc Thềm nhà có hoa. Cùng nhận Giải Cống hiến còn có nhạc sĩ Hoài Sa. Nữ tác giả trẻ Thái Trinh với ca khúc Ðứng yên được trao hai giải: Giải thưởng Triển vọng dành cho tác giả và bài hát do hội đồng các nhà sản xuất bình chọn. Ở đề cử cho giải thưởng Sáng tạo dành cho ca khúc, chiến thắng đã thuộc về tác giả Nguyễn Vĩnh Tiến và ca sĩ Nguyễn Ðức Cường, với phần thể hiện của cả hai trong ca khúc Mẹ tôi và Những thị xã vắng. Ca khúc Cây bàng của cặp tác giả Võ Việt Phương và Nguyễn Ðức Cường giành chiến thắng với giải bình chọn của khán giả. Trong khi đó, Uyên Linh và Trung Quân, hai ca sĩ thể hiện ca khúc Nơi ấy có cha nhận giải ca sĩ được khán giả yêu thích nhất. Ca khúc Trả lại cho em của Dương Cầm nhận giải do Hội đồng báo chí bình chọn.
Theo Hồng Trang/Nhân Dân Điện tử