Công tác Tư pháp luôn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo trật tự, công bằng xã hội và bảo vệ quyền con người. Xác định được vai trò và ý nghĩa quan trọng đó, năm 2023, ngành Tư pháp tỉnh nhà đã chủ động triển khai nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hoạt động của ngành, đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo điều hành, tập trung cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp và tham gia tích cực trong xử lý các vụ việc tồn đọng của tỉnh.
Năm 2023 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng , đóng vai trò bản lề triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, các nghị quyết, chính sách Kế hoạch phát triển kinh tế của tỉnh 5 năm giai đoạn 2021-2025 và các nhiệm vụ quan trọng của tỉnh. Bám sát chương trình hành động của UBND tỉnh, ngay từ đầu năm, Đảng ủy, tập thể lãnh đạo Sở Tư pháp đã chủ động tham mưu, chỉ đạo điều hành thực hiện nhiệm vụ công tác Tư pháp năm 2023.
Song song với công tác tham mưu cho cấp ủy, Chính quyền theo phân cấp, Sở Tư pháp đã chủ động chỉ đạo thực hiện công tác Tư pháp với hơn 80 kế hoạch để triển khai thực hiện 112 nhiệm vụ cụ thể, 76 nhóm nhiệm vụ thường xuyên trên các lĩnh vực công tác chuyên môn. Đồng thời, luôn bám sát chỉ đạo của UBND tỉnh, Bộ Tư pháp, các chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, công tác Tư pháp năm 2023 đã được triển khai thực hiện bài bản, khoa học, trọng tâm, trọng điểm và có giải pháp thực hiện phù hợp, góp phần phục vụ tốt yêu cầu và nhiệm vụ chính trị của địa phương. Với sự chỉ đạo điều hành quyết liệt, toàn diện và kịp thời, năm 2023, công tác Tư pháp đã hoàn thành tốt các nhiệm vụ tỉnh giao, đạt những kết quả quan trọng trên các lĩnh vực, góp phần thực hiện thắng lợi Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong năm 2023 và tạo đà thực hiện thắng lợi nhiệm vụ năm 2024 và hết nhiệm kỳ.
Cải cách thể chế - một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành được Sở Tư pháp quan tâm đẩy mạnh thực hiện. Trong năm 2023, Sở đã tập trung tham gia hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách của tỉnh phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; nghiên cứu, xây dựng các giải pháp để tạo bước đột phá chiến lược về cải cách thể chế, xây dựng hệ thống văn bản qui phạm pháp luật của tỉnh đồng bộ, thống nhất, giải quyết những vấn đề phát sinh đang đặt ra trong thực tiễn. Chất lượng thẩm định, góp ý văn bản qui phạm pháp luật được nâng cao.
Năm 2023, Sở Tư pháp đã thẩm định 102 lượt dự thảo văn bản qui phạm pháp luật của tỉnh tăng 87 lượt so với năm 2022. Tham gia góp ý có chất lượng vào 297 lượt dự thảo văn bản qui phạm pháp luật của Trung ương và của tỉnh. Trong năm, Sở cũng đã tham mưu Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết về đảm bảo kinh phí cho công tác xây dựng hệ thống văn bản qui phạm pháp luật và hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, hướng dẫn, đôn đốc các ngành, địa phương triển khai Kế hoạch rà soát, hệ thống hóa văn bản qui phạm pháp luật giai đoạn 2019 - 2023, thường xuyên quan tâm hướng dẫn nghiệp vụ xây dựng, kiểm tra, rà soát văn bản qui phạm pháp luật cho đội ngũ cán bộ làm công tác tư pháp, pháp chế trên địa bàn. Qua đó đã góp phần nâng cao chất lượng , hiệu quả công tác này đối với cán bộ ở cơ sở.
Hiệu quả trong công tác quản lý xử lý vi phạm hành chính, theo dõi thi hành pháp luật ngày càng khẳng định và đạt được những kết quả khả quan, góp phần quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của ngành, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Phổ biến, giáo dục pháp luật được xác định là khâu đầu tiên của quá trình thực thi pháp luật, góp phần xây dựng và hình thành nên văn hóa pháp lý của công dân, do đó trong năm 2023, ngành Tư pháp đã thực hiện tốt chức năng làm “cầu nối” giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân, đưa pháp luật đi sâu vào thực tiễn đời sống xã hội bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng.
Nội dung Phổ biến giáo dục pháp luật tập trung quán triệt các văn bản qui phạm pháp luật mới và những vấn đề thời sự, được dư luận xã hội quan tâm như: Thuế, phí, lệ phí; đất đai, môi trường; đầu tư, xây dựng; xây dựng nông thôn mới; lao động việc làm; an toàn giao thông; xử lý vi phạm hành chính; các vấn đề về an sinh xã hội… Để giúp cá nhân, tổ chức thuận lợi trong việc tiếp cận thông tin pháp luật, Sở đã tuyên truyền thông qua nhiều hình thức, trong đó có in tờ rơi, tờ gấp, xây dựng chương trình hình pháp luật và đời sống, đăng tải tin, bài trên cổng Thông tin điện tử qua đó đã góp phần định hướng dư luận, ổn định tình hình chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.
Hoạt động xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, hòa giải ở cơ sở được xác định là nhiệm vụ quan trọng để tăng cường hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính Nhà nước tại cơ sở và nâng cao năng lực phục vụ Nhân dân, hỗ trợ Nhân dân thực hiện tốt quyền tiếp cận thông tin, tiếp cận pháp luật.
Công tác trợ giúp pháp lý được Sở Tư pháp chú trọng thực hiện, ngày càng chuyên nghiệp và đi vào chiều sâu, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của những người yếu thế trong xã hội, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong Nhân dân, hạn chế khiếu kiện vượt cấp, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội.
Trong năm 2023, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước đã thụ lý 351 vụ, việc cho các đối tượng được trợ giúp pháp lý. Đến thời điểm này đã hoàn thành 305/351 vụ việc. Bên cạnh đó, công tác truyền thông và trợ giúp pháp lý ở cơ sở tiếp tục được quan tâm thực hiện và phát huy hiệu quả.
Xác định chuyển đổi số là nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa thiết thực đối với người dân, doanh nghiệp, ngay từ khi bắt đầu triển khai Đề án 06 về "Phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030", Sở Tư pháp đã quan tâm, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, kịp thời các nhóm nhiệm vụ theo yêu cầu Ban Chỉ đạo Đề án 06 của tỉnh và Bộ Tư pháp.
Đơn vị ban hành nhiều văn bản đề nghị UBND, Phòng Tư pháp các huyện, thành phố tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy mạnh tuyên truyền về công tác chuyển đổi số. Trọng tâm là triển khai thủ tục hành chính thuộc danh mục thủ tục hành chính thiết yếu gồm: Đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn và cấp phiếu lý lịch tư pháp…
Hiện nay, đối với việc cấp phiếu lý lịch Tư pháp đang được ngành Tư pháp tỉnh tiếp nhận theo 3 hình thức gồm: Nộp hồ sơ qua bưu điện, qua Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh và nộp hồ sơ trực tuyến trên cổng dịch vụ công tỉnh. Tuy nhiên, để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân, đơn vị đang đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích người dân khi có nhu cầu về việc cấp phiếu lý lịch tư pháp sẽ nộp hồ sơ trực tuyến, nhằm tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại và tăng tính công khai, minh bạch về thủ tục hành chính.
Sau 2 năm triển khai thực hiện Đề án 06, kết quả tiếp nhận, giải quyết các dịch vụ công thiết yếu ưu tiên tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia về dân cư đạt nhiều kết quả tích cực. Trong đó, giải quyết hơn 3.000 hồ sơ trực tuyến về cấp phiếu lý lịch tư pháp; hơn 70.000 thủ tục đăng ký khai sinh, khai tử và kết hôn; hơn 500 thủ tục hành chính về đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi.
Những kết quả trên đã tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân khi thực hiện các thủ tục hành chính, không phải mất thời gian, chi phí đi lại nhưng vẫn hoàn thành đúng quy định pháp luật.
Tuy nhiên, công tác tư pháp vẫn còn một số tồn tại, hạn chế nhất định. Có lúc, có nơi, chất lượng hồ sơ một số dự thảo văn bản qui phạm pháp luật đề nghị thẩm định còn thấp. Việc kiểm tra, rà soát văn bản qui phạm pháp luật chưa được thực hiện thường xuyên. Một số cơ quan, đơn vị triển khai công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật còn bị động. Đến nay, công tác đăng ký quản lý hộ tịch, chứng thực trên địa bàn tỉnh còn những khó khăn, vướng mắc chưa được giải quyết…".
Để công tác tư pháp được triển khai đồng bộ, toàn diện, hiệu quả, Sở Tư pháp tiếp tục những giải pháp đồng bộ được cụ thể hóa bằng những chương trình, kế hoạch chi tiết, bài bản khoa học, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đề ra trong tình hình mới.
Hy vọng rằng với những giải pháp và quyết tâm thực hiện thi trong năm 2024, ngành Tư pháp Vĩnh Phúc tiếp tục gặt hái được nhiều kết quả cao góp phần thúc đẩy vào sự phát triển toàn diện của tỉnh, giúp cho vai trò của công tác Tư pháp trong đời sống chính trị, kinh tế, xã hội ngày càng được khẳng định. Được Tỉnh ủy, UBND tỉnh tin tưởng giao thêm nhiệm vụ mới.
Mai Hương