Cát sông khan hiếm, trong khi nhu cầu cát xây dựng tăng cao. Vì lợi nhuận, một số đối tượng đã bất chấp quy định của pháp luật thực hiện hành vi khai thác trái phép dưới lòng sông. Trước thực trạng đó, lực lương công an tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, công an các huyện đấu tranh, ngăn chặn, xử lý nghiêm minh các vụ việc khai thác trái phép dưới lòng sông.
Theo nội dung văn bản số 2042 ngày 27/3/2019 về việc tạm dừng hoạt động khai thác cát sỏi trên sông Lô và sông Hồng, kể cả đơn vị được cấp phép đều phải dừng khai thác cát sỏi trên sông Lô và sông Hồng sau ngày 27/3/2019. Tuy nhiên, vì lợi nhuận, một số đối tượng vẫn lén lút khai thác trộm.
Cát sỏi là vật liệu không thể thiếu trong quá trình xây dựng. Do khan hiếm nên giá thành mặt hàng này ngày càng tăng, trong khi đó nhu cầu cát sỏi phục vụ trong xây dựng là rất lớn. Cung không đủ cầu nên không ít đối tượng dùng mọi thủ đoạn thực hiện hành vi khai thác cát dưới lòng sông, mua bán thu lợi bất chính.
Tuyến sông Hồng, đoạn qua địa bàn huyện Yên Lạc và huyện Vĩnh Tường thường xảy ra tình trạng một số đối tượng sử dụng tàu thuyền gắn thiết bị hút cát dưới trái phép dưới lòng sông. Điều này làm ảnh hưởng rất lớn đến trật tự an toàn giao thông đường thủy, làm nguy cơ cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên và làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Tuy nhiên việc phát hiện, đấu tranh, xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực này gặp rất nhiều khó khăn. Các đối tượng thường lợi dụng đêm muộn thực hiện hành vi hút cái trái phép; quá trình hút cát diễn ra rất nhanh và thường xuyên di chuyển địa bàn.
Năm 2023, công an huyện Vĩnh Tường đã đấu tranh, làm rõ 10 vụ việc khai thác cát trái phép dưới sông, ra quyết định xử phạt hàng trăm triệu đồng. Lợi nhuận từ việc khai thác cát trái phép cao hơn nhiều so với chế tài xử phạt nên các đối tượng bất chấp quy định cố tình vi phạm. Hơn nữa chế tài xử phạt hiện nay chưa đủ mạnh để răn đe, xử lý triệt để. Các đối tượng thực hiện hành vi khai thác cát dưới sông thường sử dụng trang thiết bị, tàu thuyền mang pháp nhân của đơn vị, cá nhân khác nên khi bắt quả tang chỉ xử vi phạm hành chính, gặp rất nhiều khó khăn khi tịch thu tang vật. Hơn nữa bến bãi tạm giữ tang vật, quản lý trông giữ tàu thuyền vi phạm cũng có nhiều khó khăn.
Với tinh thần kiên quyết đấu tranh bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, các đơn vị nghiệm vụ của Công an tỉnh đã phối hợp xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Chỉ trong hơn 2 tháng đầu năm 2024, thực hiện đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, bảo đảm an ninh, trật tự trước, trong và sau Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, Công an Huyện Vĩnh Tường cùng với Phòng CSGT đã phát hiện 8 vụ việc khai thác cát trái phép dưới lòng sông Hồng.
Cùng với thực hiện công tác quản lý địa bàn, đấu tranh, ngăn chặn, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm, Công an tỉnh thường xuyên tuyên truyền các chủ phương tiện, chủ bến, bãi, cát sỏi không khai thác cát dưới lòng sông, không thu mua cát, sỏi không rõ nguồn gốc, không tiếp tay cho các hành vi vi phạm.
UBND tỉnh ban hành công văn tạm dừng hoạt động khai thác cát sỏi trên sông Lô và sông Hồng. Sự vào cuộc sát sao, quyết liệt của cơ quan chức năng, tình trạng khai thác cát trên sông nói chung sẽ được quản lý chặt chẽ, góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường, chống sạt lở bờ sông, bảo vệ tài sản của Nhân dân.
Lỗ Hiếu