Vĩnh Phúc có lợi thế về khí hậu, thổ nhưỡng để phát triển nhiều cây dược liệu quí. Đây là điều kiện thuận lợi để các hộ dân và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đầu tư phát triển vùng trồng cây dược liệu theo chuỗi liên kết sản xuất. Song song với đó, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư công nghệ sơ chế, chiết suất tinh chất cây dược liệu, đa dạng hóa sản phẩm, góp phần nâng tầm giá trị cây dược liệu, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Công ty Cổ phần Chế biến nông sản Minh Phúc An có trụ sở tại xã Hồ Sơn, huyện Tam Đảo là một trong những doanh nghiệp tiêu biểu của Vĩnh Phúc thực hiện mô hình liên kết giữa người dân và doanh nghiệp trong việc sản xuất, chế biến cây dược liệu ba kích tím. Chuỗi liên kết sản xuất gồm 4 Nhà: Nhà nước - Nhà khoa học (có vai trò hỗ trợ xây dựng mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap và sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ đối với cây ba kích) - Nhà doanh nghiệp (là Công ty) và Nhà nông (chính là các hộ nông dân).
Từ diện tích ban đầu khoảng 2ha, đến nay, qui mô diện tích trồng ba kích theo chuỗi liên kết đã tăng lên hàng chục hecta. Để đảm bảo chất lượng nguồn dược liệu đầu vào cho quá trình sản xuất, toàn bộ cây ba kích trên diện tích liên kết đều được trồng theo tiêu chuẩn VietGap và theo hướng hữu cơ.
Kết hợp nguồn dược liệu quí cây ba kích và các loại gạo ngon được nhập từ các đơn vị phân phối có chứng nhận kiểm nghiệm chất lượng theo tiêu chuẩn của các cơ quan quản lí nhà nước và các loại men truyền thống, Công ty Cổ phần Chế biến nông sản Minh Phúc An đã sản xuất tạo ra rượu ba kích với qui trình đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Qui trình sản xuất rượu ba kích được thực hiện cẩn trọng từ khâu sơ chế gạo, hồ hóa tinh bột (nấu chín gạo) bằng tủ hấp cơm đảm bảo chín đều, cơm không bị khô cứng, bắt men hiệu quả. Tủ hấp cơm được làm bằng chất liệu an toàn thực phẩm inox SUS 304, có bộ cài đặt thời gian, có hệ thống hiển thị nhiệt độ nấu. Cơm sau khi nấu chín được để đến nhiệt độ khoảng 30 độ C được tiến hành vào men rượu, sau đó được lên men sơ cấp để chuyển hóa tinh bột thành đường từ 48 đến 72 giờ. Quá trình lên men thứ cấp chuyển hóa đường thành rượu được ủ trong bột lên mên yếm khí trong 15 đến 20 ngày trong môi trường 28 đến 30 độ.
Doanh nghiệp đã đầu tư hệ thống máy lọc nước đảm bảo nguồn nước cho quá trình lên men tuyệt đối an toàn. Sau khi lên men ướt, rượu được chưng cất bằng tháp chưng cất rượu đa tầng. Tháp được sản xuất theo công nghệ châu Âu, nhiệt độ chưng cất ổn định, tránh được hiện tượng quá nhiệt, có khả năng tách rượu đầu và rượu cuối tối ưu. Quá trình tách bỏ tạp chất phụ thuộc vào nhiệt hóa hơi của mỗi chất. Bởi vậy, nhiệt độ trong quá trình chưng cất đặc biệt quan trọng để rượu được tách bỏ hoàn toàn tạp chất, chất độc nhưn andehit, etanol, metanol...
Rượu được chưng cất tháp đa tầng cho sản phẩm rượu trong, độ cao, với những ưu điểm vượt trội so được áp dụng trong các nhà máy sản xuất suất rượu trên thế giới. Song song với qui trình sản xuất khép kín trên dây chuyền hiện đại, người lao động trong doanh nghiệp luôn tuân thủ các điều kiện vệ sinh an toàn theo qui định.
Cùng với sự đầu tư của doanh nghiệp, những năm qua, Công ty Cổ phần Chế biến nông sản Minh Phúc An đã được Trung tâm Phát triển Công Thương, Sở Công Thương hỗ trợ theo Đề án “Hỗ trợ kinh phí đầu tư máy móc thiết bị tiên tiến trong sản xuất rượu” bằng nguồn kinh phí khuyến công địa phương. Sự hỗ trợ thiết thực của các cấp ngành đã tạo thêm động lực cho doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm và mở rộng qui mô sản xuất.
Từ năm 2023, các sản phẩm rượu ba kích Tam Đảo, rượu ba kích Tam Đảo sâm cau, rượu đông trùng hạ thảo với ba kích Tam Đảo đều được chứng nhận là sản phẩm OCOP 4 sao. Đặc biệt, sản phẩm rượu ba kích Tam Đảo sâm cau và rượu gạo nếp đã được chứng nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh và sản phẩm rượu ba kích Tam Đảo của Công ty Cổ phần Chế biến nông sản Minh Phúc An đã được chứng nhận đạt Thương hiệu Vàng Nông nghiệp Việt Nam. Đây là sự ghi nhận và bảo chứng cho chất lượng sản phẩm được chế biến từ các nguồn nguyên liệu, dược liệu quí tại Vĩnh Phúc của doanh nghiệp và cũng mở ra cơ hội phát triển cho doanh nghiệp.
Không ngừng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm, tăng năng suất, doanh nghiệp hướng đến mục tiêu phát triển các sản phẩm rượu ba kích Tam Đảo trở thành sản phẩm du lịch của tỉnh và đóng góp tích cực vào quá trình chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp địa phương, nâng cao thu nhập cho người nông dân. Tuy nhiên, hiện nay, doanh nghiệp vẫn phải đối diện với không ít khó khăn, rất cần có sự tiếp tục đồng hành và những cơ chế hỗ trợ của cấp ủy, chính quyền địa phương, ngành chức năng.
Mối liên kết chặt chẽ giữa 4 Nhà, trong đó doanh nghiệp với sự tích cực đổi mới công nghệ, dây chuyền sản xuất hiện đại đã và đang góp phần nâng tầm giá trị nguồn dược liệu quí trên địa bàn tỉnh, tạo sinh kế, thu nhập cho người dân, đóng góp vào sự phát triển bền vững của tỉnh.
Tuyết Minh