Tết đến xuân về, người người vui mừng chào đón và kỳ vọng vào những điều tốt đẹp. Đây cũng là dịp để gia đình sum vầy, đoàn tụ, là cơ hội để bạn bè gặp gỡ sau tháng ngày vất vả với công việc, cuộc sống. Và trong không khí thiêng liêng, ấm cúng ấy không thể nào thiếu sự tươi thắm sắc hoa và chén trà ngày xuân. Uống trà, thú vui ẩm thực đã trở thành một nét văn hóa của nhà nhà mỗi dịp Tết cổ truyền của dân tộc. 

Cổng hay cửa nhà là điểm chia cắt giữa gia đình với bên ngoài và cũng là bình phong để ngăn tà, nên cứ đến 30 Tết, người ta lại dán câu đối hai bên cửa với những lời hay ý đẹp, mong cho năm mới ma tà thấy đỏ không vào, vận may gặp đỏ cho người người bình yên. Chơi câu đối đỏ ngày Tết cũng có những ước lệ riêng, ví như nhà có tang dùng câu đối trắng, trong 3 năm chịu tang dùng câu đối xanh với nam và câu đối vàng với nữ, nội dung câu đối cũng lựa theo tình cảm mà thể hiện.

Với người Việt, một năm có những ngày bình thường và một số ngày khác thường. Sự khác thấy rõ trong ngày Tết Nguyên đán, người xưa gọi Tết nhất, hàm nghĩa những ngày quan trọng nhất trong năm.

Tết Nguyên đán (hay còn gọi là Tết Cả, Tết Ta, Tết Âm lịch, Tết Cổ truyền, năm mới hay chỉ đơn giản Tết) là dịp lễ quan trọng nhất trong văn hóa của người Việt Nam và một số các dân tộc chịu ảnh hưởng văn hóa Trung Quốc khác. 

Ngày tôi còn nhỏ, cái tết của gia đình tôi được chuẩn bị rất chu đáo. Từ đầu tháng chạp, cứ cách vài buổi chợ là mẹ tôi đã mua dần mấy khúc vải. Ba mẹ tôi không giàu nhưng lại đông con nên thứ gì cũng phải chia ra mua làm nhiều lần. Mua đủ vải, mẹ tôi lại tự tay đo cắt và đo may cho chị em tôi mỗi đứa hai bộ.

Lịch sử đời sống xã hội cho thấy, dân tộc Việt Nam có nhiều ngày lễ hội truyền thống được tổ chức trong năm. Mỗi ngày lễ hội mang một sắc thái riêng, có khi mang tính khu vực, địa phương, hoặc toàn quốc.

Những phiên chợ quê vẫn còn lưu giữ được những nét đẹp rất xưa trong truyền thống văn hóa dân tộc. Vào những ngày cuối năm, được đi một phiên chợ quê mới cảm nhận hết được không khí xuân đang về.

Tết Nguyên Đán là tiết lễ đầu tiên trong năm, mở đầu cho một năm mới với bao niềm tin và hy vọng về những thay đổi tốt lành. Sau những tháng ngày tảo tần, vất vả làm ăn, “năm hết Tết đến” là dịp để mọi người nghỉ ngơi và sum họp. Bởi thế Tết là một sinh hoạt văn hóa với nhiều ý nghĩa vô cùng thiêng liêng và cao quý của dân tộc Việt Nam ta.

Lễ cúng giao thừa còn có tên gọi là Lễ trừ tịch. Trừ tịch là giờ phút cuối cùng của năm cũ sắp bắt đầu qua năm mới. Và lễ trừ tịch mang ý nghĩa của lễ này là đem bỏ hết đi những điều xấu của năm cũ sắp qua để đón những điều tốt đẹp của năm mới sắp đến.

Nhà thơ Tú Xương - nhà thơ trào phúng nổi tiếng của nước ta - trong bài thơ "Xuân" đã viết: "Đì đẹt ngoài sân tràng pháo chuột/ Om sòm trên vách bức tranh gà".