Tục lệ xông đất đã có lâu đời ở nước ta. Người dân Việt Nam quan niệm ngày mồng 1 là ngày đầu của một năm, và nếu mọi việc xảy ra suôn sẻ, may mắn trong ngày này thì cả năm cũng sẽ được tốt lành thuận lợi.

Ở Gia Định xưa, sách Gia Định Thành Thông Chí của Trịnh Hoài Đức, Tập Hạ chép rằng: "bữa trừ tịch (tức ngày cuối năm) mọi nhà ở trước cửa lớn đều dựng một cây tre, trên buộc cái giỏ bằng tre, trong giỏ đựng trầu cau vôi, ở bên giỏ có treo giấy vàng bạc, gọi là "lên nêu"... có ý nghĩa là để làm tiêu biểu cho năm mới mà tảo trừ những xấu xa trong năm cũ.

Dịp Tết cũng là dịp để mọi người cùng nhau đi trẩy hội, đi lễ đầu xuân để cầu mong cho cả gia đình năm mới được mạnh khoẻ, bình an, công ăn việc làm được suôn sẻ, may mắn, phát đạt và tràn đầy hạnh phúc.

Trước thời điểm tiễn đưa năm cũ, đón chào năm mới, theo phong tục của người Việt, có một số việc cần hoàn thành, để có một năm mới đầm ấm, đầy đủ. Tùy theo điều kiện riêng của gia đình, những việc này có thể được thực hiện theo cách riêng, nhưng tất cả đều có một điểm chung: hoàn tất trước giao thừa. 

Ngày Tết sẽ không trọn vẹn nếu thiếu đi mâm cỗ với những món cổ truyền để thắp hương ông bà tổ tiên bày tỏ lòng tôn kính theo đúng truyền thống. Một mâm cỗ Tết theo kiểu cổ truyền sẽ bao gồm những món ăn như thế nào?

So với những dịp lễ hội, trò chơi ngày tết có phần đặc biệt hơn. Vào dịp Tết Nguyên Đán ở cả ba miền trước đây, thường phổ biến một số trò chơi trong ngày Tết của người Việt, là những trò chơi dân gian đã được hình thành từ lâu đời ở các làng quê Việt Nam hiện nay dường như đã bị mai một... 

Cùng với việc chuẩn bị lương thực, thực phẩm và vật dụng cần thiết cho ngày Tết Nguyên đán thì một nghi thức không thể thiếu của người Dao ở Nậm Lành (Yên Bái) là phải treo tranh trên bàn thờ.

Tết của người Việt được xem là nét văn hóa rất độc đáo, hấp dẫn chính vì thế mà ngày càng có nhiều du khách quốc tế chọn tour du lịch tới Việt Nam dịp này để được sống trong không khí Tết cổ truyền của người Việt. Du khách cần biết một số phong tục của người Việt trong dịp Tết, chẳng hạn như những điềm lành, những điều kiêng kị…

Tiền mừng tuổi được các em nhỏ Việt Nam rất chờ đợi vào dịp Tết đến. Phong tục tặng tiền nhân ngày Tết Nguyên Đán với ý nghĩa chúc sức khoẻ, may mắn và đem lại niềm vui cho mọi người, nhất là trẻ em. Phong tục này phổ biến ở một số nước châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam... Nhưng ít ai biết rằng nó có xuất xứ từ Trung Quốc. Phong tục này ngày nay vẫn được người Trung Quốc duy trì và xem đó là một nét đẹp truyền thống mỗi dịp Tết đến, xuân về.

Tết đến xuân về, không thể bỏ qua thú chơi tranh. Bởi "Nhất chữ, nhì tranh, tam sành, tứ mộc" đó là 4 thú chơi tao nhã của người Việt xưa. Tranh Tết, không phải chỉ người lớn mà cả trẻ em cũng thích chơi tranh. Tuy nhiên, tranh cho người lớn có phần khác so với trẻ em.