Con đường mang tên một người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông là một nhà lãnh đạo kiệt xuất, nhà lý luận sắc bén, người chiến sĩ quốc tế trong sáng trong phong trào cộng sản và là một tấm gương sáng ngời ý chí đấu tranh của một nhà yêu nước lớn. Người mà chúng tôi muốn nói đến chính là Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn và con đường mang tên ông tại thành phố Vĩnh Yên.
Đồng chí Lê Duẩn sinh năm 1907 trong một gia đình lao động ở thôn Bích La Đông, xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong - vùng đất giàu truyền thống của quê hương Quảng Trị. Lớn lên trong cảnh nước mất, nhà tan, chứng kiến các phong trào đấu tranh của nhân dân quê hương lần lượt bị kẻ thù đàn áp khốc liệt, đồng chí đã sớm nung nấu ý chí, khát vọng giải phóng dân tộc và nhân dân khỏi gông xiềng nô lệ. Mang nhiều hoài bão và khát vọng lớn lao, đồng chí đã đến với lý tưởng cách mạng, sẵn sàng chấp nhận mọi hy sinh, hiến dâng cuộc đời mình cho Tổ Quốc.
Năm 1928, đồng chí gia nhập Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên. Năm 1930, đồng chí trở thành một trong những Đảng viên đầu tiên của Đảng CSVN.
Năm 1931, đồng chí là Ủy viên Ban Tuyên huấn Xứ ủy Bắc Kỳ và cũng năm đó, đồng chí bị thực dân Pháp bắt tại Hải Phòng, bị kết án 20 năm tù cầm cố ở các nhà lao: Hỏa Lò, Sơn La và Côn Đảo. Tại các nhà tù, đồng chí cùng nhiều đảng viên cộng sản lãnh đạo các cuộc đấu tranh chống chế độ hà khắc của nhà tù và tổ chức học tập, truyền bá Chủ nghĩa Mác - Lênin, giác ngộ lý tưởng cách mạng cho anh em trong lao tù.
Tháng 10 năm 1936, trước phong trào đấu tranh mạnh mẽ của nhân dân ta và thắng lợi của Mặt trận Bình dân Pháp, thực dân Pháp buộc phải trả tự do cho đồng chí Lê Duẩn và nhiều chiến sĩ cách mạng khác. Vừa ra khỏi nhà tù, đồng chí tham gia ngay vào các hoạt động cách mạng sôi nổi ở các tỉnh miền Trung.
Năm 1937, đồng chí Lê Duẩn được cử giữ chức Bí thư Xứ ủy Trung Kỳ. Tại đây đồng chí đã cùng với tập thể Xứ ủy lãnh đạo phong trào Mặt trận Dân chủ ở miền Trung với nhiều chủ trương và phương pháp sáng tạo.
Năm 1939, đồng chí được cử vào Ban Thường vụ Trung ương Đảng và cuối năm đó đã cùng đồng chí Nguyễn Văn Cừ, Tổng Bí thư của Đảng, chủ trì Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương, quyết định thành lập Mặt trận Phản đế Đông Dương thay Mặt trận Dân chủ, chuyển hướng cuộc đấu tranh cách mạng sang một thời kỳ mới.
Năm 1940, đồng chí lại bị địch bắt tại Sài Gòn, kết án 10 năm tù và đày đi Côn Đảo lần thứ 2.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, đồng chí được Đảng và Chính phủ đón về đất liền.
Từ năm 1946, đồng chí được ra Hà Nội làm việc bên cạnh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cuối năm đó, đồng chí được Bác Hồ và Trung ương Đảng cử vào lãnh đạo cuộc kháng chiến ở Nam Bộ. Tại Đại hội lần thứ II của Đảng năm 1951, đồng chí được bầu vào BCHTW và Bộ Chính trị. Từ năm 1946 đến năm 1954, với cương vị là Bí thư Xứ ủy, rồi Bí thư Trung ương Cục miền Nam, đồng chí đã lãnh đạo Đảng bộ miền Nam tổ chức cuộc kháng chiến ở Nam Bộ.
Từ năm 1954 đến năm 1957, sau khi Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết, đồng chí Lê Duẩn ở lại miền Nam để lãnh đạo phong trào cách mạng. Trong những năm tháng vô cùng khó khăn này, đồng chí đã kiên trì bám trụ ở những vùng nông thôn hẻo lánh miền Tây, miền Trung Nam Bộ đến trung tâm thành phố lớn Sài Gòn, Đà Lạt... để củng cố các cơ sở cách mạng, chuẩn bị cuộc chiến đấu chống Mỹ, cứu nước.
Năm 1957, Trung ương cử đồng chí lãnh đạo công việc chung của Đảng bên cạnh Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tháng 9/1960, tại Đại hội toàn quốc lần thứ III của Đảng, đồng chí được bầu vào BCHTW và Bộ Chính trị, đảm nhận trọng trách Bí thư thứ nhất BCHTW Đảng.
Suốt 15 năm trên cương vị này, trong hoàn cảnh đất nước trải qua nhiều khó khăn, thử thách cực kỳ nghiêm trọng và tình hình quốc tế diễn biến phức tạp, đồng chí Lê Duẩn đã cùng Bộ Chính trị và BCHTW Đảng kiên trì đường lối độc lập, tự chủ, tranh thủ sự viện trợ, giúp đỡ và đoàn kết quốc tế, sáng suốt lãnh đạo nhân dân và các lực lượng vũ trang cách mạng cả nước đánh thắng giặc Mỹ xâm lược và tay sai, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước tiến lên CNXH.
Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV (năm 1976) và lần thứ V (1982) của Đảng, đồng chí Lê Duẩn được bầu lại vào BCHTW, Bộ Chính trị, giữ chức Tổng Bí thư BCHTW Đảng.
Hơn 10 năm từ khi đất nước thống nhất, trên cương vị là Tổng Bí thư, đồng chí đã cùng với BCHTW, Bộ Chính trị lãnh đạo nhân dân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ mà Đại hội IV và Đại hội V của Đảng đề ra, giành được những thành tựu quan trọng trong công cuộc khôi phục, cải tạo, phát triển kinh tế, văn hóa theo đường lối xây dựng CNXH và tiến hành thắng lợi các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.
Đồng chí Lê Duẩn là đại biểu Quốc hội từ khoá II đến khoá VII.
Với những cống hiến to lớn của đồng chí Lê Duẩn, Đảng và Nhà nước ta đã tặng đồng chí Huân chương Sao Vàng; các nước Liên Xô, Lào, Campuchia, Ba Lan, Bungari, Cu Ba, Cộng hòa Dân chủ Đức, Hunggari, Mông Cổ, Tiệp Khắc... đã tặng đồng chí nhiều huân chương cao quý. Ủy ban giải thưởng quốc tế Lênin tặng đồng chí giải thưởng “Vì sự nghiệp củng cố hoà bình giữa các dân tộc”.
Ngày 10 tháng 7 năm 1986, tổng Bí thư Lê Duẩn qua đời, hưởng thọ 79 tuổi. Để ghi nhớ công lao to lớn của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn, nhiều con đường, tuyến phố, trường học trên cả nước nói chung và tỉnh Vĩnh Phúc nói riêng đã vinh dự được mang tên ông.
Đường Lê Duẩn nằm trên địa bàn phường Liên Bảo, thành phố Vĩnh Yên có độ dài khoảng gần 1/2 km. Điểm đầu nối với quốc lộ 2B - đoạn ngã tư đường Mê Linh. Điểm cuối nối với đường Phan Bội Châu. Cả tuyến đường giao cắt với đường Nguyễn Văn Linh và Lạc Trung.
Tuy là một con đường không dài, song chính nơi đây trong lịch sử đã từng là một trong những tuyến đường quan trọng trong lịch sử đấu tranh của nhân dân Vĩnh Phúc thời kỳ kháng chiến chống Thực dân Pháp.
Đường Lê Duẩn hiện chỉ có gần 100 hộ dân sinh sống, trong đó chủ yếu là cán bộ công chức viên chức đang công tác và đã nghỉ hưu của tỉnh và thành phố, số còn lại là các hộ gia đình kinh doanh nhỏ, lẻ... Tuy nhiên, dạo bước trên con đường này cũng đã để lại cho chúng ta một cảm giác về tuyến phố đẹp của phường Liên Bảo, năng động, sầm uất, phát triển với đủ thứ mặt hàng thiết yếu phục vụ nhu cầu cuộc sống thường ngày của người dân trong và ngoài khu vực.
Điểm nhấn mà bất kỳ người dân Vĩnh Phúc nào khi đi qua con đường này cũng luôn nhớ đến 2 địa chỉ làm nên bức tranh toàn cảnh của khu phố, đó chính là Chợ Tổng và Trường Quân sự Quân khu II...
Theo chia sẻ của người dân sinh sống lâu đời ở đây thì khu vực Chợ Tổng trước đây chỉ là đồng ruộng, ao hồ hoang sơ... Thời kỳ bao cấp, khu vực này từng là cửa hàng HTX mua bán Liên Bảo, được nhân dân ở trong và ngoài khu vực biết đến.
Trường Quân sự Quân khu II được thành lập ngày 14/1/1947 (tiền thân là Trường Quân chính Hoàng Hữu Nam). Trải qua 72 năm xây dựng và phát triển, nhà trường đã đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện bổ túc được gần 1.000 khóa học với hàng vạn lượt học viên; tổ chức các lớp học xóa mù chữ cho trên 5.000 người là cán bộ, hạ sỹ quan và chiến sỹ dân tộc thiểu số. Đặc biệt, từ năm 2000 đến nay, Nhà trường đã đảm nhiệm thêm nhiệm vụ giáo dục quốc phòng cho đối tượng 2 là cán bộ cấp vụ, viện, Trung ương và cán bộ chủ chốt của các địa phương trên địa bàn Quân khu, góp phần quan trọng vào quá trình xây dựng lực lượng vũ trang Quân khu ngày càng lớn mạnh. Bên cạnh đó nhà trường còn tập huấn, bồi dưỡng cán bộ cho quân đội 1 số nước bạn như Lào, Campuchia...
Các hộ dân sinh sống khu phố Lê Duẩn luôn ý thức chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đoàn kết xây dựng tuyến phố văn minh, hiện đại, góp phần đưa thành phố Vĩnh Yên ngày càng phát triển.
Có dịp đến với Vĩnh Yên, dạo bước trên con đường mang tên Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn, dưới những tán cây xum xuê hoa, lá tỏa bóng mát, trong mỗi chúng ta lại tự hào nhớ về một người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Tấm gương suốt đời cống hiến cho sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc, cho tự do và hạnh phúc của nhân dân của đồng chí Lê Duẩn mãi là động lực lớn lao, để thêm lần nhắc nhớ chúng ta hãy luôn đoàn kết, chung sức, chung lòng, phát huy truyền thống lịch sử của cha ông, góp phần dựng xây quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Vũ Anh