Từ nghề phụ trở thành nghề chính, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho nhiều gia đình, song nghề mây tre đan ở Cao Phong (Sông Lô) hiện nay đang phải đối mặt với không ít khó khăn.

Cách trung tâm Hà Nội khoảng 15km, làng nghề truyền thống Sơn Đồng (Hoài Đức - Hà Nội) được biết đến là nơi giữ gìn và phát triển những tinh hoa văn hóa trong nghệ thuật điêu khắc của nước ta.

Thương hiệu gốm Hương Canh, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc nổi tiếng cả nước từ nhiều năm. Vậy mà giờ đây, toàn thị trấn Hương Canh chỉ còn một nơi duy nhất là thôn Lò Cang làm gốm. Người làm gốm đếm trên đầu ngón tay... 

“Ngồi ghế Bích Chu chưa ru đã ngủ”, đó là câu ca về nghề mộc Bích Chu, xã An Tường (Vĩnh Tường). Bích Chu luôn tự hào là vùng quê nổi tiếng về kỹ thuật làm đồ gỗ, nhờ có nghề mộc, người dân Bích Chu có việc làm ổn định, thu nhập cao, đời sống nhân dân từng bước được nâng lên rõ rệt.

Từ gánh gốm thuê cũng đủ sống quanh năm

Đến bây giờ, khi nói về làng gốm Hiển Lễ (thuộc xã Cao Minh, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc) thì không ai biết chính xác làng có lịch sử bắt đầu phát triển từ thời nào. Theo cụ Nguyễn Hải Định (Chi hội trưởng Hội người cao tuổi thôn Hiển Lễ): Từ thời Hùng Duệ Vương, tại đất Sáo Sơn, huyện Thạch Thành (Thanh Hóa) có người họ Vũ, tên Lực, tự là Hà Tân, hiền lành, nhân đức, phúc hậu, chuyên đào đất làm nồi. Công việc đó cho ông có cuộc sống no đủ, nhưng ông lại không có con dù có hai bà vợ. Sau này ông hiểu ra rằng, có tiền có của mà không có con cũng chẳng nghĩa lý gì, nên ông khăn gói đi khắp nơi, nơi nào nghèo đói ông sẵn sàng giúp đỡ.

Làng rèn Lý Nhân hay còn gọi là làng rèn Bàn Mạch thuộc xã Lý Nhân, phía Tây huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc. Từ xa xưa nơi đây nổi tiếng với những sản phẩm dao thép mà hiếm có vùng nào sánh kịp. Trong nền kinh tế hội nhập mở cửa của thời đại mới, những sản phẩm với mẫu mã đa dạng đẹp mắt từ nước ngoài tràn vào khiến biết bao nhiêu lò rèn đã phải ngậm ngùi đóng cửa vì ế ẩm. Nhưng những sản phẩm đến từ làng rèn Lý Nhân, Vĩnh Tường vẫn tồn tại và phát triển. 

TP Hà Nội có 1.350 làng nghề, làng có nghề. Trung bình mỗi năm, các làng nghề đóng góp khoảng 15 nghìn tỷ đồng vào GDP của thành phố, giải quyết việc làm cho hàng trăm nghìn lao động nông thôn.

Lần thứ 2 tới nhà, chúng tôi mới gặp được ông - Nghệ nhân Phùng Văn Vàng, thôn Bích Chu, xã An Tường (Vĩnh Tường). Tiếp chúng tôi trong ngôi nhà cấp 4, nhấp chén trà đặc, ông Vàng chậm rãi kể: Làng nghề mộc Bích Chu đã có vài trăm năm tuổi. Nghề ở đây cha truyền con nối; có lúc thăng, lúc trầm, nhưng vì đất ít, ruộng thiếu, vì miếng cơm manh áo mà người dân nơi đây không thể không gắn bó với cây, với gỗ. Cũng vì thế, ông Vàng cũng như bao người dân Bích Chu luôn trân trọng nghề, ý thức được “ngọn lửa” đam mê để ngày đêm cần mẫn phát huy nghề truyền thống mà cha ông đã gây dựng, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa, cũng là diện mạo, cốt cách của làng mộc quê hương.

Từ xa xưa, bằng đôi tay khéo léo và giàu trí tuệ, ông cha ta đã làm ra những sản phẩm thủ công mỹ nghệ có giá trị và được lưu truyền từ đời này qua đời khác. Ngày nay với lòng yêu nghề của những người thợ có tài năng và tâm huyết đã tiếp tục tạo ra những sản phẩm có hồn trong làng nghề Vĩnh Phúc. Nhờ có  chính sách đầu tư hỗ trợ phát triển, tổ chức tuyên truyền và xét công nhận làng nghề, vinh danh nghệ nhân, thợ giỏi đã khuyến khích, tạo động lực để gìn giữ, bảo tồn và phát triển nghề truyền thống trên địa bàn tỉnh.

Nghề làm sáo trúc, chuồn chuồn tre, đàn T’rưng gắn bó với người dân xã Đại Đình, huyện Tam Đảo hàng chục năm nay và được coi là nghề phụ ở địa phương. Mặc dù hàng hóa làm ra chỉ tiêu thụ được trong mùa lễ hội, lợi nhuận thấp, song, vẫn có nhiều gia đình bám trụ và duy trì nghề với mong muốn gìn giữ, phát huy nét đẹp truyền thống gắn với văn hóa lễ hội.