Sinh, lão, bệnh, tử vốn là quy luật của con người và việc chu toàn cho người đã mất thể hiện truyền thống đạo hiếu, văn hóa của dân tộc Việt. Chính vì lẽ đó, nghĩa trang không chỉ đơn thuần là nơi an táng mà còn là nơi bày tỏ tình cảm, đạo lý của người sống với người đã khuất. Tuy nhiên, lâu nay ở nhiều địa phương, nghĩa trang Nhân dân hầu như chưa được quan tâm đúng mức, đã và đang bộc lộ, phát sinh rất nhiều bất cập.
Tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh, tình trạng lấn chiếm đất trồng lúa, đất trồng cây hằng năm để xây dựng mồ mả đã và đang diễn ra. Điều này cản trở tới sản xuất nông nghiệp, nhất là việc đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng, ảnh hưởng đến môi trường sinh thái và khiến cho bức tranh đồng quê ở không ít nơi giảm đi sự tươi xanh, sinh động do mồ mả xây dựng đan xen.
Không khó để bắt gặp hình ảnh những ngôi mộ nằm trên đất trồng lúa, đất trồng cây hằng năm. Hầu hết các ngôi mộ được xây cất khá chắc chắn, có diện tích lớn nhỏ khác nhau, không có hàng, lối… mồ mả được xây dựng tùy theo quan niệm, theo phong thủy của mỗi gia đình, dòng họ và mỗi ngôi mộ một kiểu dáng, một kích thước. Thậm chí, ở nhiều địa phương, nơi dành cho người sống và người đã khuất cùng chung một vị trí, có những ngôi mộ được xây cất trong vườn nhà.
Theo phản ánh của người dân, sở dĩ mồ mả được xây dựng lộn xộn trên đất trồng lúa là do nhiều địa phương chưa thực sự coi trọng việc quy hoạch nghĩa trang Nhân dân, hoặc có quy hoạch nhưng không hợp lý nên việc xây cất mộ chưa được quy củ. Do vậy, việc bố trí an táng cho người quá cố tại các nghĩa trang và quản lý theo quy hoạch là vấn đề cấp bách để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, đem lại cảnh quan đẹp cho khu vực nông thôn, đô thị, cũng như phù hợp với thuần phong mỹ tục của địa phương./.
Hà Giang